Eurimages'ın İdeolojik İşlevselliği Bağlamında Türk Sinemasının Portresi

Abstract

1989 yılında Avrupa Konseyi tarafından kurulan Eurimages’ın temel amacı ortak, tek bir Avrupa kültürünün korunup yaygınlaştırılmasıdır. Sanat; tarih boyunca din, devlet, aristokrasi ve sivil toplum tarafından himaye görmüştür; halihazırda da bu himayelerden en az biri sayesinde varlığını devam ettirebilmektedir. Sinema, bu sanatlar içerisinde, kültürden hem beslenip hem onu yeniden üretmesiyle güçlü bir yapıya sahiptir ve maliyetinin büyüklüğü açısından en güvenilir destekçi olarak devletler ön plana çıkmaktadır. Bu açıdan bakıldığında konuların seçilmesi, temsil edilen örnekler ve oluşturulan gündem, kültürün korunması aktarılması ve biçimlendirilmesinde büyük önem arz etmektedir. Çalışmanın temel amacı, Avrupa Birliği hedefi açısından önemsenen, küreselleşme sürecine ve Amerikan sinemasına Eurimages’la kültürel bir karşı koyuşu da içerdiği kabul edilen bu himayenin artı ve eksilerinin belirlenmesine katkı sağlamaktır. Bu konuyla ilgili literatür incelendiğinde Türk sinemasında Eurimages’la birlikte filmlerin sayısal artışı ve niteliksel olarak, küreselleşme lehine, küresel gündeme dair tartışmaların, temaların bir kazanım olarak sunulduğu bir yapının hâkim olduğu gözlemlenmiştir. Eurimages destekli Türk sineması örneklerinden kimlik teması çerçevesinde seçilen örneklem içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Bu çalışmayla Türk sinemasının yapılan tercihlerle neleri gündeme aldığı, nelerden vazgeçtiği ve özellikle nasıl bir Türk kimliğini tartışıp nihilist bir formda yeniden inşa etmeye çalıştığı literatüre kazandırılmıştır.

Established in 1989, the The European Council of Creative Cinematographic Audio-Joint Production of Visual Arts and Distribution Fund, or Eurimages for short, aims to preserve and disseminate a common European culture. Art; throughout history it has been patronized by religion, the state, aristocracy and civil society; it is still able to continue its existence thanks to at least one of these protections. Cinema, among these arts, has a strong structure by both feeding and reproducing culture, and states stand out as the most reliable supporters in terms of the size of its cost. From this point of view, the selection of the topics, the examples represented and the agenda created are of great importance in the preservation, transfer and shaping of the culture. The main purpose of the study is to contribute to the determination of the pros and cons of this protection, which is considered important in terms of the European Union goal and which is accepted to include a cultural opposition to the globalization process and American cinema with Eurimages. The sample selected from the examples of Turkish cinema supported by Eurimages within the framework of the identity theme was analyzed by content analysis method. With this study, what Turkish cinema put on the agenda with the choices made, what it gave up and especially what kind of Turkish identity it tried to reconstruct in a nihilistic form were brought to the literature.