Türkiye’de Klarnet Yapım Teknikleri: Ordu İli ÖrneğiTürkiye’de Klarnet Yapım Teknikleri: Ordu İli Örneği

Abstract

Çalgı aletleri, tarih boyunca bulunduğu toplumun müzik kültürüne göre biçimlenmiştir. Yüzyıllar boyunca değişerek ve gelişerek bulunduğu kültürde varlığını günümüzde de sürdürmektedir. Kültürün bir parçası haline gelen bu çalgılar önemli olduğu gibi bu çalgıları keşfeden ve üreten çalgı yapımcıları da önemli bir yere sahiptir. Ordu ili müzik kültürü, bulunduğu bölgenin de etkisiyle içerisinde halk müziği geleneklerinin yanı sıra birçok kültürün özelliklerini barındıran bir yapıya sahip olduğu düşünülmektedir. Bu yapıya ait olan çalgı yapımcılığı Ordu ili müzik kültürünün bir parçası haline gelmiş ve bu alanda farklı çalgılarında yapılması sağlanmıştır. Bu çalgılardan biri olan sol klarnet Türk müziği icrasında kendine yer bulmuş ve Ordu kültürünün de vazgeçilmez bir parçası haline gelmeyi başarmıştır. Ordu ili, klarnet icracılığının yanı sıra yapımcılığıyla da büyük bir öneme sahiptir. Bu alanda öncü olan Ahmet Özdemir, klarnet yapımıyla ilgili çalışmalar yaparak klarnet yapımını belli bir noktaya kadar taşımış ve dünyaca ünlü birçok virtüöz için klarnet üretmeyi başarmıştır. Mesleğin devamlılığını sağlamak amacıyla usta çırak ilişkisiyle yetiştirdiği torunları da klarnet yapımına kattıkları yeniliklerle ulusal ve uluslararası alanda Ahmet Özdemir Klarnet Atölyesi adının duyulmasını sağlamışlardır. Ordu ilinde geçmişten günümüze kadar klarnet yapımcılığı ile uğraşan kişileri, klarnetin yapım süreci ile ilgili olarak çalgının yapısını, çalgı yapım tekniklerini, kullanılan malzemeleri ve araç gereçleri ortaya koyacak yeterli sayıda bilimsel çalışmanın olmadığı düşünülmektedir. Bu amaçla, klarnet imalatıyla ilgilenen yapımcıları tespit ederek kullanılan materyal ve yapım teknikleriyle ilgili bilimsel çalışma yapılması amaçlanmıştır. Bu çalışmanın daha sonra yapılacak akademik çalışmalara kaynak olması açısından önemli olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmanın araştırma modeli tarama modellerinden biri olan örnek olay modeli ile oluşturulmuştur. Araştırma için yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak Ordu ili sınırları içerisinde klarnet ustaları tespit edilip görüşme sağlanmıştır. Araştırma sürecinde yapılan görüşmeler ses kayıt cihazıyla kayıt altına alınmıştır. Görüşmelerden elde edilen bilgiler betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. İncelemeler sonucunda Ordu ili klarnet yapımı ve teknikleriyle ilgili ağacın kesimi ve kurutma işlemi, yarı mamulden tam mamul haline gelene kadar yapılan işlemlere ulaşılmıştır. Bu çalışmada elde edilen bulgular doğrultusunda Ahmet Özdemir Klarnet Atölyesi’nde yapılan klarnetlerin kendine has ölçülerinin olduğu, klarnet yapımında kullanılan ağacın kesim zamanı ve kurutma yöntemi klarnetin tonuna ve dayanıklılığına etki ettiği, ağaç türlerinden daha çok abanoz ve gül ağacının tercih edildiği, ayrıca ağaç dışında taş ve ebonit gibi malzemelerin de kullanıldığı ve klarnet yapımına getirilen yenikliklerin olduğu tespit edilmiştir.

Throughout history, musical instruments have been shaped according to the musical culture of the society in which they are located. It continues to exist in the culture it is in, changing and developing over the centuries. While these instruments, which have become a part of the culture, are important, the instrument makers who discovered and produced these instruments also have an important place. It is thought that the musical culture of Ordu province has a structure that includes the characteristics of many cultures as well as folk music traditions, due to the influence of the region where it is located. Instrument making belonging to this structure has become a part of the music culture of Ordu province and different instruments have been made in this field. G clarinet, one of these instruments, has found its place in Turkish music performance and has managed to become an indispensable part of Ordu culture. Ordu province is of great importance with its production as well as clarinet performance. Ahmet Özdemir, a pioneer in this field, carried clarinet making to a certain point by working on clarinet making and succeeded in producing clarinets for many world-famous virtuosos. In order to ensure the continuity of the profession, his grandchildren, whom he raised in a master-apprentice relationship, made the name of Ahmet Özdemir Clarinet Workshop heard nationally and internationally with the innovations they introduced to clarinet making. From past till now in Ordu this is thought that there is no enough scientific research to show people who are involved in crating clarinet, instrument’s structure, building techniques and used materials and tools manufacturing process of musical instrument. For this purpose it is aimed to make research about clarinet material and tools with identifying manufacturer of instrument maker . It is thought that this research will be essential source of future studies. The research model of this study was created with the case study model, which is one of the scanning models. For the research, clarinet masters were identified and interviewed within the borders of Ordu province by using semi-structured interview technique. The interviews made during the research process were recorded with a voice recorder. The information obtained from the interviews was analyzed with the descriptive analysis technique. As a result of the examinations, the processes related to the clarinet making and techniques in Ordu province, cutting and drying of the tree, from semi-finished to full-finished products have been reached. In line with the findings obtained in this study, the clarinets made in Ahmet Özdemir Clarinet Workshop have their own dimensions, the cutting time and drying method of the tree used in clarinet making affect the tone and durability of the clarinet, ebony and rosewood are preferred more than wood species, and stone other than wood is also used. It has been determined that materials such as stone and ebonite were also used and that there were innovations in clarinet making.