Toprakların verimlilik durumlarını ve kapasitelerini ortaya koyan parametrelerin bilinmesi, toprakların sürdürülebilir kullanılmasına yönelik uygulamalarda önemlidir. Jeoistatistiksel metotların son yıllarda toprak bilimi alanında uygulanması ile bu parametrelerin istatistiksel olarak değerlendirilmesi mümkün gözükmektedir. Semivaryogram analizi, üzerinde çalışılan toprak özelliğinin uzaysal değişimini belirlemeye; Kriging analizi ise incelenen özelliğin örneklenmeyen nokta veya alanlarda tahmin edilmesine olanak sağlar. Bu çalışmada, fındık yetiştiriciliği yapılan bir alanın verimlilik durumu, tekstür, hacim ağırlığı, toprak reaksiyonu (pH), tuz içeriği (EC), organik madde içeriği (OM), toplam azot (N), yarayışlı fosfor (P), DTPA ile ekstrakte edilebilir mikroelementler (Fe, Cu, Mn ve Zn) ve değişebilir katyonlar (Ca, Mg, K ve Mg) gibi toprak özelliklerinin uzaysal değişimleri ile ortaya koyulmuştur. Ordu ili Altınordu ilçesi Akçatepe mahallesinde yer alan ve yaklaşık 1.35 ha alan kaplayan bir fındık bahçesinde sistematik örnekleme yapılmıştır. Çalışmada 56 adet 0-20 cm derinlikten alınmış yüzey toprak örnekleri kullanılmıştır. Toprak örneklerinin söz konusu özellikleri, laboratuvar analiz verileri esas alınmak suretiyle belirlenmiştir. Seçilen özellikler ayrıca haritalanmıştır. Her bir toprak özelliğine ilişkin varyasyon katsayıları karşılaştırıldığında, pH1:10 en az değişim gösteren, yarayışlı P ise en fazla değişim gösteren özellikler olmuşlardır. Bu çalışmada sonuç olarak; araştırma alanı topraklarında verimlilik açısından sorun olduğu ve organik madde yönetiminin sağlanması halinde fındık bitkisinde en yüksek verimliliğe ulaşılabileceği söylenebilir. Çalışmada seçilen toprak özelliklerine ait semivaryogramlar, yaklaşık 2.2 m ile 187.5 m etki aralığına sahip bir mesafede uzaysal bağımlılık sergilemişlerdir.
Knowledge on soil parameters used to determine soil fertility and capacity of soils is very important for soil sustainable usage. These parameters can be evaluated statistically due to application of geostatistical methods to soil science. Semivariogram analysis is used to determine spatial variability of soil properties and Kriging analysis for determining soil properties at unsampled locations. The objective of this study was to determine spatial variability of soil fertility status of hazelnut growing field using spatial variability of some soil properties such as: texture, soil reaction (pH), salt content (EC), organic matter content, total nitrogen (N), available phosphorus (P), DTPA-extractable microelements (Fe, Cu, Mn and Zn) and exchangeable cation (Ca, Mg, K and Na). Soil fertility properties at the same transect of different landscape positions in 1.35 ha hazelnut orchard in OrduAltınordu-Akçatepe were determined using some soil properties. Fifty-six surface soil samples (0-20 cm) were collected and analyzed. Selected soil properties were evaluated and mapped using geostatistical techniques. Comparison of variation coefficient of each soil property revealed that soil reaction (pH1:10) was the least variable property while the available phosphorus (P) was the most variable. The results of this study indicated that almost all soils in the hazelnut orchard area based on soil fertility were “having problems”. Semivariograms for fertility properties exhibited spatial dependence with a range of influence approximately 2.2 m to 187.5 m.,
