Bu araştırmanın amacı, fen bilimleri öğretmenlerinin astronomi konularının öğretimine
yönelik öz-yeterlik inançlarının incelenmesidir. Bu amaç kapsamında, öncelikle fen bilimleri
öğretmenlerinin öz-yeterlik inançlarını ölçmek için, 5’li likert yapısına sahip olan
“Astronomi Konularının Öğretimi Öz-Yeterlik İnanç Ölçeği” geliştirilmiştir. Ölçeğin
geliştirilme aşamasında, taslak ölçeğin kapsam geçerliği için uzman görüşü alınmış elde
edilen veriler kappa istatistiği formülleri kullanılarak değerlendirilmiştir. 41 maddeden
oluşan taslak ölçeğin geçerlik, güvenirlik ve madde analizleri yapılmıştır. Asıl uygulamaya
hazır hâle getirilen ölçeğin, 3 alt boyut ve toplam 13 maddeden oluştuğu tespit edilmiştir.
Ayrıca ölçeğin tamamın ait cronbach alfa değerinin 0.84, astronomi öğretimiyle öğrenci
kazanımları alt boyutunun 0.90, astronomi öğretiminde öğretim stratejileri alt boyutunun
0.83 ve astronomi öğretiminde zorlanma alt boyutunun 0.83 olduğu saptanmıştır.
Araştırmanın örneklemi 2016-2017 eğitim öğretim yılında Ordu ilindeki merkez ve bazı ilçe
(Ünye ve Fatsa) ortaokullarda görev yapan 106 fen bilimleri öğretmeninden oluşturmaktadır.
Araştırmada karma yöntem araştırmalarından açımlayıcı sıralı desen kullanılmıştır.
Araştırmadan elde edilen veriler, SPSS-22.0 ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde
uygulanacak test tekniğinin belirlenmesi için öncelikle ölçeğin tamamı ve alt boyutlarına
ilişkin normallik testi ve grupların varyans homojenliği sınanmıştır. Bu boyuta ait verilerin
analizinde, betimsel istatistik analiz; parametrik testlerden bağımsız gruplar t-testi ve tek
yönlü varyans analizi (ANOVA); parametrik olmayan testlerden mann-whitney u testi ve
kruskal wallis h testi kullanılmıştır. Nitel yöntemle elde edilen verilerin analizinde, içerik ve
betimsel analiz kullanılmıştır.
Araştırmadan elde edilen bulgulara göre fen bilimleri öğretmenlerinin ölçeğin tamamına
ilişkin öz-yeterlik inançlarının orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Ölçeğin alt
boyutlarından elde edilen bulgulara göre, fen bilimleri öğretmenlerinin astronomi
konularının öğretim stratejilerine ilişkin öz-yeterlik inançlarının düşük düzeyde, astronomi
konularının öğretiminde zorlanmaya ilişkin öz-yeterlik inançlarının yüksek düzeyde ve
astronomi öğretimiyle öğrenci kazanımlarına ilişkin öz-yeterlik inanç düzeylerinin orta
düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte cinsiyet (AKÖS alt boyutu için) ve
astronomi etkinliğine katılım (ölçeğin tamamı için) değişkenlerinin öğretmenlerin öz-yeterlik
inançlarının istatistiksel olarak anlamlı şekilde farklılaştığı; ancak ölçeğin tamamı ve alt
boyutları açısından öğretmenlerin öğrenim durumu, mesleki kıdemi, mezun olunan fakülte/
yüksekokul türü ve astronomi dersi alım durumuna göre istatistiksel olarak anlamlı bir
şekilde farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Nitel verilerden elde edilen sonuçlara göre, fen
bilimleri öğretmenlerinin astronomi konularında öğretim stratejileri yeterlikleri görüşlerine
ilişkin çoğunlukla “kısmen yeterli”, astronomi öğretimiyle öğrenci kazanımlarına ilişkin
“kısmen yeterli” ve astronomi konularının öğretiminde zorluklarla başa çıkma yeterliklerine
ilişkin ise “yetersiz” ve “kısmen yeterli” arasında görüş belirttikleri tespit edilmiştir. Bu
araştırmadan elde edilen sonuçlar ışığında, gerek uygulayıcılara gerekse araştırmacılar için
öneriler sunulmuştur.
The purpose of this research is to examine the astronomy subjects teaching self-efficacy
beliefs of science teachers. For this purpose, firstly "The Astronomy Subjects Teaching SelfEfficacy Belief Scale" that has a 5-point likert structure was developed to measure the selfefficacy beliefs of science teachers. During the development phase of the scale, it was taken
expert opinion for the content validity of the draft scale and the data obtained were evaluated
by using the kappa statistic formulas. The draft scale consisting of 41 items were analyzed in
terms of validity, reliability and item analysis. It was found that the final scale used in actual
application is composed of 3 subscale and total 13 items. In addition, it was determined that
cronbach alpha value of the whole scale is 0.84, teaching strategies of astronomy subjects
subscale is 0.90, compulsion in astronomy teaching subscale is 0.83 and student learning
outcomes via astronomy teaching subscale is 0.83.
The quantitative dimension sample of this research is composed of 106 science teachers who
are working at middle school of some districts (Unye and Fatsa) and center of Ordu in 2016-
2017 academic year. The exploratory sequence design which is one of mixed method
researches, was used in this study. The data obtained from this study were analyzed through
the SPSS-22.0. In order to determine the test technique to be applied in the analysis of the
data, the normality test for the whole scale and subscale and the variance homogeneity of the
groups were tested. For the data analysis of quantitative dimensions was used descriptive
statistics analyze, it was used independent samples t test and one way analysis of variance
(ANOVA) test from parametric tests; mann-whitney u test and kruskal wallis h test from
nonparametric tests. In the analysis of the data obtained from the qualitative method, it was
analyzed through content and descriptive analysis.
According to the results obtained from quantitative data analysi, it was determined that selfefficacy beliefs of science teachers are middle level in terms of the whole scale. In addition
according to the results obtained from subscales, it was determined that science teachers’
self-efficacy beliefs regarding teaching strategies of astronomy subjects is low level, that
their self-efficacy beliefs regarding compulsion in astronomy teaching is high level and that
their self-efficacy beliefs regarding student learning outcomes via astronomy teaching is
middle level. Moreover, it was found out that there is significant difference between teachers'
self-efficacy beliefs in terms of gender (for AKOS subscale) and participation in astronomy
activity (for whole scale), but there isn’t significant difference teachers' self-efficacy beliefs
in terms of teachers’ education status, occupational seniority, graduated faculty/ college type
and receiving the astronomy lesson both subscales and the whole scale. The results of
obtained from qualitative data analysis indicated that science teachers mostly expressed
opinios which is related to finding themselves between "insufficient” and "partially
sufficient" about efficacies of teaching strategies in astronomy subjects, "partially sufficient"
about efficacies of student achievements in astronomy teaching and efficacies of cope with
difficulties in teaching astronomy subject. In the light of the results obtained from this study,
recommendations were presented for both practitioners and researchers.
