Çoğu bitki türünde tohumda dormansinin kırılması ve çimlenmenin teşvik
edilmesi amacıyla çok çeşitli fiziksel ve kimyasal uygulamalara yaygın olarak
başvurulmaktadır. Bu tez çalışması konsantre nitrik asit (%68), konsantre sülfürik asit
(%98) ve gibberellik asidin siyah mürver (Sambucus nigra L.) tohumlarında
dormansinin kırılması ve çimlenmenin teşvik edilmesi üzerine etkisini belirlemek
amacıyla yürütülmüştür. Doğadan toplanan siyah mürver tohumları farkı sürelerde (0,
15, 30, 60 ve 90 dakika) sülfürik ve nitrik asitte bekletildikten sonra farklı dozlarda (0,
500, 1000 ve 2000 ppm) gibberellik asit çözeltisinde 24 saat tutulmuşlardır. Siyah
mürver tohumları iklim odasında çimlendirme denemesine alınarak 14 gün sonunda
çimlenme oranı, radikula ve plumula uzunluğu ve ağırlığı belirlenmiştir.
Siyah mürver tohumlarının 15 dakikadan daha uzun süre derişik sülfürik asitte
bekletilmesiyle çimlenme oranı ve fide gelişimi çok büyük ölçüde gerilemiştir. Siyah
mürver tohumlarının konsantre nitrik asitle muamele edilmesi kontrol tohumlarına
göre çimlenmeyi ve fide gelişimini şiddetli derecede azaltmıştır. Gibberellik asit
uygulaması nitrik asitle ön muameleye tabii tutulmuş siyah mürver tohumlarında
hiçbir olumlu etki yapmamıştır. Ancak, 15 dakika sülfürik asitte tutulan siyah mürver
tohumları 500 ppm gibberellik asit çözeltisinde 24 saat bekletilince %100 çimlenme
oranına ulaşılmış ve fide gelişimi artmıştır. Bu çalışmanın sonuçlarına göre, siyah
mürverde dormansinin kırılması ve çimlenmenin teşvik edilmesi açısından tohumların
önce 15 dakika derişik sülfürik asitte tutulması ve daha sonra 24 saat süreyle 500 ppm
gibberellik asit çözeltisinde bekletilmesi önerilebilir.
A wide variety of physical and chemical treatments is commonly used for
breaking seed dormancy and promoting germination in most plant species. This thesis
study was carried out to determine the effect of concentrated nitric acid (68%),
concentrated sulfuric acid (98%) and gibberellic acid on breaking dormancy and
promoting germination in black elderberry (Sambucus nigra L.) seeds. Black
elderberry seeds collected form the nature were first soaked in sulfuric and nitric acid
solutions for variable durations (0, 15, 30, 60 and 90 min) and then put in different
doses (0, 500, 1000 and 2000 ppm) of gibberellic acid solution for 24 hours. Black
elderberry seeds were undergone germination tests in climate chamber for 14 days and
percentage of germination, radicle and plumula length and weight were determined.
Soaking black elderberry seeds in concentrated sulfuric acid for longer than 15
min significantly decreased germination percentage and seedling growth. Treating
black elderberry seeds with nitric acid solution markedly inhibited germination and
seedling growth compared to control seeds. The treatments of gibberellic acid did not
produce any positive effects on black elderberry seeds pre-treated with nitric acid.
However, treating black elderberry seeds that were previously immersed in sulfuric
acid for 15 min with 500 ppm gibberellic acid for 24 h resulted in 100% of germination
and an increase in seedling growth. In conclusion, in regarding breaking dormancy and
promoting germination and seedling growth, it is recommended that black elderberry
seeds can be immersed in concentrated sulfuric acid for 15 min and then soaked in 500
ppm gibberellic acid solution for 24 hours.
