Tıbbi ve aromatik bitkilerde sentezlenen biyokimyasallar diğer bitkilerin büyüme ve
gelişmesi üzerine teşvik edici veya engelleyici etkide bulunurlar. Bu araştırma
Karadeniz Bölgesi’nde doğal yayılış gösteren bazı tıbbi ve aromatik bitki
ekstraktlarının allelopatik etkisini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada
farklı dozlardaki (0, %5, %10 ve %20) ısırgan, karalahana, mor çiçekli ormangülü ve
sarı çiçekli ormangülü yaprak özütlerinin ayçiçeği, mısır ve soya tohumlarının
çimlenme ve fide gelişimine etkileri incelenmiştir. Tıbbi bitkilerden elde edilen yaprak
özütlerinin çimlenme ve fide gelişimini engelleyici etkisi ısırgan > karalahana > mor
çiçekli ormangülü > sarı çiçekli ormangülü şeklinde bir sıralama izlemiştir. Ekstrakt
dozlarının artışına paralel olarak ayçiçeği, mısır ve soya tohumlarının çimlenme ve
fide gelişiminde kontrol uygulamasına göre çok önemli azalmalar ortaya çıkmıştır.
Artan ekstrakt dozlarının çimlenmeyi ve fide gelişimini engelleyici etkisi bitkiye göre
büyük ölçüde değişim göstermiş olup, ısırgan ve karalahana ekstraktlarının engelleyici
etkisi diğerlerine göre daha belirgin olmuştur. Isırgan ve karalahana ekstraktlarının
%20’lik dozları ayçiçeği ve soya tohumlarında çimlenme ve fide gelişimini tamamen
engellemiştir. Sonuç olarak, bu araştırmadan elde edilen bulgular ısırgan ve karalahana
yaprak ekstraktlarının ayçiçeği, soya ve mısır tohumlarının çimlenme ve fide gelişimi
üzerine çok önemli allelopatik etkiye sahip olduğunu ortaya koymuştur.
The biochemicals synthesized in medicinal and aromatic plants inhibit or promote the
growth and development of other plants. This study was carried out with the aim of
determining allopathic effect of certain medicinal and aromatic plants widespread in
the Black Sea region of Turkey. The effects of leaf extracts of nettle, collard and
rhododendrons with purple and yellow flower in different concentrations (0, 5%, 10%,
and 20%) on seed germination and seedling growth of sunflower, maize, and soybean
were investigated. The inhibitory effects of the leaf extracts on seed germination and
seedling growth were in the order of nettle > collard > purple flowered rhododendron
> yellow flowered rhododendron. In accordance with increasing extract doses, very
significant decreases were observed in seed germination and seedling growth of
sunflower, maize and soybean as compared to the control treatment. The inhibitory
effect of increasing extract doses varied rather significantly according to plant source
of the extract and the inhibitory effects of nettle and collard were much pronounced.
The treatments of 20% nettle and collard leaf extracts completely inhibited seed
germination and seedling growth in sunflower and soybean. In conclusion, these
results indicate that leaf extracts of nettle and collard have strong allopathic effects on
seed germination and seedling growth in sunflower, maize, and soybean.,
