Milli Kütüphane 06 Hk 1721 Numaralı Güfte Mecmuası [İnceleme-Metin-Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi’ne (Mestap) Göre Tasnifi

Abstract

Klasik Türk Edebiyatı ve Türk musikisinin günümüzde layığıyla araştırılıp incelenebilmesi için ihtiyaç duyulan önemli kaynaklardan biri de güfte mecmualarıdır. Güfte mecmuaları derleyicisinin kişisel zevk, ilgi ve beğenisine göre bir araya toplayıp kayıt altına aldığı bestelenmiş güftelerden oluşan bir eserdir. Şairlerin divanlarında bulunmayan şiirlere, divanı olmayan ya da divanı henüz ele geçmemiş şairlerin şiirlerine ve tezkirelerde adı geçmeyen şairlere ve şiirlerine ulaşmada ve bu şiirleri besteleyen bestekarlar hakkında bilgi edinmede güfte mecmuaları önemli bir yer tutmaktadır. Güfte mecmuaları, derlendikleri dönemin şiir ve musiki beğenisini, dönemin bestelenmek için şiirleri en fazla tercih edilen şairlerini, şiir ve musiki alanındaki genel eğilimleri ve tutumları aydınlatan ve bu konuda bugün için araştırmacılara kaynaklık teşkil edip fikir veren önemli eserlerdir. Bu çalışmanın konusu Milli Kütüphane, Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi koleksiyonunda 06 Hk 1721 arşiv numarasında kayıtlı “MecmûǾa-i EşǾâr” adlı güfte mecmuasıdır. Müstensihi belli olmayan ve 1222 (1806) istinsah tarihli, toplam 217 şiirden oluşan ve 84 varak olan bu mecmua genellikle 13.-19. yüzyıl arasında yer alan 79 şairin şiirlerini içerisinde barındırmaktadır. Çalışmada ilk olarak söz konusu mecmuanın transkripsiyonlu metni oluşturulup mecmuanın nüsha tavsifi, şiirlerin nazım şekilleri ve şiirlerde kullanılan vezinler, şiir ve şair dizini, mecmuada yer alan şairler ve yaşadıkları yıllar ve yüzyıllar, divanlarda ya da herhangi bir kaynakta bulunamayan şiirler, haklarında bilgi bulunamayan şairler ve şiirleri, kime ait oldukları bulunamayan mahlassız şiirler, nazire şiirler, mecmuadaki şiirler ve ait oldukları musiki makamları, içinde şiir bulunmayan musiki makamları, mecmuada isimleri geçen bestekar ve besteledikleri şiirler tablolar ile gösterilmiş, metnin hazırlanmasında izlenen yoldan bahsedilmiş, mecmuadaki şiirler ulaşılabilen divanlar ve çeşitli kaynaklardaki şiirlerle karşılaştırılarak tespit edilen farklılıklar dipnotlarda belirtilmiştir. Ayrıca bu şiirlerin “Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi (MESTAP)”a göre tasnifi yapılmıştır.

One of the important resources needed for the proper research and analysis of Classical Turkish Literature and Turkish music today is the lyric collections. It is a work consisting of composed lyrics that the compiler of lyric mecmuas collected and recorded according to his personal taste, interest and taste. Lyric magazines have an important place in reaching the poems that are not in the divans of the poets, the poems of the poets who do not have a divan or whose divan has not been found yet, and the poets and their poems whose names are not mentioned in the tezkires, and in obtaining information about the composers who composed these poems. Lyric collections are important works that illuminate the poetry and music taste of the period in which they were compiled, the poets whose poems were most preferred for composition, the general tendencies and attitudes in the field of poetry and music, and constitute a source and give ideas to researchers today. The subject of this study is the lyric magazine named “MecmûǾa-i EşǾâr” registered in the archive number 06 Hk 1721 in the collection of the National Library, Adnan Ötüken Provincial Public Library. This journal, whose copy is not known, is dated 1222 (1806), consists of 217 poems in total and has 84 leaves. It contains the poems of 79 poets usually between the 13-19th centuries. In the study, first of all, the transcriptioned text of the magazine in question was created and the copy description of the magazine, the verse forms of the poems and the meters used in the poems, the poetry and poet directory, the poets in the magazine and the years and centuries they lived, the poems that could not be found in the divans or in any source, the poets whose information could not be found, and his poems, poems without pseudonyms whose names cannot be found, nazire poems, poems in the magazine and the musical modes they belong to, musical modes that do not contain poetry, composers whose names are mentioned in the magazine and the poems they composed are shown with tables, the way followed in the preparation of the text is mentioned, the poems in the magazine are available in divans and in various sources. The differences detected by comparing them with the poems are indicated in the footnotes. In addition, these poems were classified according to the “Systematic Classification of Journals Project (MESTAP)”