Zihin Haritası Yönteminin İlkokul 3. Sınıf Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama ve Özetleme Becerilerine Etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okuduğunu anlama yöntemi olarak kullanılan zihin haritası yönteminin ilkokul 3. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve özetleme becerileri üzerindeki etkisini incelemektir. Zihin haritası yaratıcılık, hafızada tutmayı arttırma, etkili öğrenmeyi kolaylaştırma ve önceki bilgilerinin gün yüzüne çıkmasına katkı sağlama gibi özellikleriyle öne çıkan düzenleyicilerdir. Bilgileri görsel olarak görüntülemeye yardımcı olur. Görselleştirilmeye ek olarak bilgiler arasındaki bağlantıları algılamalarına yardımcı olarak okurların okuduğunu anlama becerisini geliştirmektedir. Okunan metinlerin anahtar kelimeler ve resimler kullanılarak verimli bir özet oluşturulmasını destekler. Bu yönüyle özetleme becerisi zihin haritası yöntemiyle yakından ilişkilidir. Araştırmada nitel ve nicel yaklaşımların birleştirildiği karma yöntem deseni kullanılmıştır. Araştırmanın nicel bölümü tek grup ön test son test yarı deneysel modelde gerçekleştirilmiştir. Nitel bölümünde ise durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2020-2021 eğitim öğretim yılında Antalya ilindeki bir özel ilkokulda öğrenim gören 18 öğrenci oluşturmaktadır. Yarı deneysel çalışma toplamda 10 hafta sürmüş, bu süre zarfında çalışma grubunda bulunan öğrencilere zihin haritası yöntemi tanıtılmış daha sonra öğrencilerin metinler üzerinde bireysel zihin haritaları oluşturmalarına yönelik etkinlikler gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak Özet Değerlendirme Formu, Okuduğunu Anlama Testi ve Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde, nicel verilerin analizini yapan yazılım programı kullanılmış, bağımlı örneklemler t-testi ve Wilcoxon işaretli sıralar testi yapılmıştır. Betimsel istatistikte frekans, yüzde ve aritmetik ortalama kullanılmıştır. Nitel boyutta ise betimsel analiz gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonucunda zihin haritası yönteminin çalışma grubundaki öğrencilerin okuduğunu anlama ve özetleme becerilerini geliştirdiği belirlenmiştir. Uygulama süreci sonucunda araştırmaya katılan öğrencilerin görüşleri incelendiğinde; öğrenciler okudukları metni daha iyi anladıklarını, bir metni özetlemenin artık sıkıcı bir görev olmaktan çıktığını söylemektedirler.

The purpose of this research is to examine the effect of the mind mapping method, which is used as a reading comprehension method, on primary school 3rd grade students' reading comprehension and summarization skills. Mind maps are organizers that stand out with their features such as creativity, increasing memory retention, facilitating effective learning and contributing to the emergence of previous knowledge. It helps to visually display information. In addition to being visualized, it improves readers' reading comprehension skills by helping them perceive connections between information. It supports the creation of an efficient summary of the read texts using keywords and images. In this respect, the ability to summarize is closely related to the mind map method. Mixed method design, combining qualitative and quantitative approaches, was used in the research. The quantitative part of the research was carried out in a single group pre-test post-test quasi-experimental model. In the qualitative part, the case study pattern was used. The study group of the research consists of 18 students studying in a private primary school in Antalya in the 2020-2021 academic year. The quasiexperimental study lasted for 10 weeks in total, during which the mind map method was introduced to the students in the study group, and then activities were carried out for the students to create individual mind maps on the texts. Summary Evaluation Form, Reading Comprehension Test and SemiStructured Interview Form were used as data collection tools. In the analysis of the data, the SPSS 22.0 package program was used in the quantitative dimension, dependent samples t-test and Wilcoxon signed-rank test were performed. Frequency, percentage and arithmetic mean were used in descriptive statistics. In the qualitative dimension, descriptive analysis was carried out. As a result of the research, it was determined that the mind map method improved the reading comprehension and summarization skills of the students in the study group. As a result of the application process, when the opinions of the students who participated in the research were examined; students say that they understand the text they read better and that summarizing a text is no longer a boring task