Bu araştırmanın amacı, okuduğunu anlama yöntemi olarak kullanılan
zihin haritası yönteminin ilkokul 3. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve
özetleme becerileri üzerindeki etkisini incelemektir. Zihin haritası yaratıcılık,
hafızada tutmayı arttırma, etkili öğrenmeyi kolaylaştırma ve önceki bilgilerinin
gün yüzüne çıkmasına katkı sağlama gibi özellikleriyle öne çıkan
düzenleyicilerdir. Bilgileri görsel olarak görüntülemeye yardımcı olur.
Görselleştirilmeye ek olarak bilgiler arasındaki bağlantıları algılamalarına
yardımcı olarak okurların okuduğunu anlama becerisini geliştirmektedir. Okunan
metinlerin anahtar kelimeler ve resimler kullanılarak verimli bir özet
oluşturulmasını destekler. Bu yönüyle özetleme becerisi zihin haritası yöntemiyle
yakından ilişkilidir. Araştırmada nitel ve nicel yaklaşımların birleştirildiği karma
yöntem deseni kullanılmıştır. Araştırmanın nicel bölümü tek grup ön test son test
yarı deneysel modelde gerçekleştirilmiştir. Nitel bölümünde ise durum çalışması
deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2020-2021 eğitim öğretim
yılında Antalya ilindeki bir özel ilkokulda öğrenim gören 18 öğrenci
oluşturmaktadır. Yarı deneysel çalışma toplamda 10 hafta sürmüş, bu süre
zarfında çalışma grubunda bulunan öğrencilere zihin haritası yöntemi tanıtılmış
daha sonra öğrencilerin metinler üzerinde bireysel zihin haritaları oluşturmalarına
yönelik etkinlikler gerçekleştirilmiştir.
Veri toplama aracı olarak Özet Değerlendirme Formu, Okuduğunu
Anlama Testi ve Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu kullanılmıştır. Verilerin
analizinde, nicel verilerin analizini yapan yazılım programı kullanılmış, bağımlı
örneklemler t-testi ve Wilcoxon işaretli sıralar testi yapılmıştır. Betimsel
istatistikte frekans, yüzde ve aritmetik ortalama kullanılmıştır. Nitel boyutta ise
betimsel analiz gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonucunda zihin haritası
yönteminin çalışma grubundaki öğrencilerin okuduğunu anlama ve özetleme
becerilerini geliştirdiği belirlenmiştir. Uygulama süreci sonucunda araştırmaya
katılan öğrencilerin görüşleri incelendiğinde; öğrenciler okudukları metni daha iyi
anladıklarını, bir metni özetlemenin artık sıkıcı bir görev olmaktan çıktığını
söylemektedirler.
The purpose of this research is to examine the effect of the mind mapping
method, which is used as a reading comprehension method, on primary school 3rd
grade students' reading comprehension and summarization skills. Mind maps are
organizers that stand out with their features such as creativity, increasing memory
retention, facilitating effective learning and contributing to the emergence of
previous knowledge. It helps to visually display information. In addition to being
visualized, it improves readers' reading comprehension skills by helping them
perceive connections between information. It supports the creation of an efficient
summary of the read texts using keywords and images. In this respect, the ability
to summarize is closely related to the mind map method. Mixed method design,
combining qualitative and quantitative approaches, was used in the research. The
quantitative part of the research was carried out in a single group pre-test post-test
quasi-experimental model. In the qualitative part, the case study pattern was used.
The study group of the research consists of 18 students studying in a private
primary school in Antalya in the 2020-2021 academic year. The quasiexperimental study lasted for 10 weeks in total, during which the mind map
method was introduced to the students in the study group, and then activities were
carried out for the students to create individual mind maps on the texts.
Summary Evaluation Form, Reading Comprehension Test and SemiStructured Interview Form were used as data collection tools. In the analysis of
the data, the SPSS 22.0 package program was used in the quantitative dimension,
dependent samples t-test and Wilcoxon signed-rank test were performed.
Frequency, percentage and arithmetic mean were used in descriptive statistics. In
the qualitative dimension, descriptive analysis was carried out. As a result of the
research, it was determined that the mind map method improved the reading
comprehension and summarization skills of the students in the study group. As a
result of the application process, when the opinions of the students who
participated in the research were examined; students say that they understand the
text they read better and that summarizing a text is no longer a boring task
