Neslin devam etmesi için kurulan aile müessesesi toplumda saygın bir kurum
olmakla birlikte özünde olan sorumluluk gereği bir takım tedbirleri zorunlu
kılmıştır. Makro ve mikro ölçekte toplum düzenine göre değişkenlik arz eden
tedbirler tarım toplumunda nüfus yoğunluğunun azlığı ve beşerî ilişkilerin de
düzenli olmasına bağlı olarak kanûnî tedbirlerden çok şâhitlik müessesesini öne
çıkarmıştır. Asr-ı saadetteki sosyal yapının da bu minvalde olması evliliklerin
ispatının şâhitlik ve ilan ile sağlanacağı kanaatini oluşturmuştur. Sonraki
dönemlerde artan fetihlerin de etkisiyle oluşan karma toplumda evliliklerin tescili
gibi bir ihtiyaç gündeme gelmiştir. Benzer şekilde sanayi toplumunda da oluşan
karma yapının etkisi ispat bağlamında devletleri birtakım kanûnî düzenlemelere
sevk etmiştir. Maslahat gereği uygulanan bu tedbirlerle evlilikler tescilli ve tescilsiz
olarak sınıflanmış ispat bağlamında da tescilsiz evliliklerin hukuki durumu
araştırmaya konu olmuştur.
Evlilik gibi çeşitli sebeplerle aile birliğine son vermek de insanlık tarihi kadar
eskidir. İşleyiş sistematiğine göre tek taraflı irade beyanıyla boşamayı kabul eden
İslam hukuku irade beyanın yanı sıra evlilik birliğini sonlandıran muhâlea. süt
akrabalığı ve hürmet-i müsâhere gibi durumların oluşmasını da boşama
sebeplerinden kabul etmiş ve bu gibi durumların iddia edilmesi halinde ispat
yükümlülüğünü getirmiştir. Evlilik bağıyla taraflara yüklenen hak ve
sorumlulukların yanında süt ile oluşan akrabalık da ispatın alanıdır. Zira kişinin
nesebinin sahih olması lehine mâli hakları oluşturduğu gibi süt emmeyle de evlilik
engeli oluşturur. Buna göre ispatın getirilmesiyle kişinin mali hakları korunurken
aynı zamanda meşru’ olmayan evlilikler de engellenmiş olur.
In addition to being a respected institution in the society. family which is established
for the continuation of the generation requires some measures inherently. Measures
varying according to the social order in macro and micro scale have brought some
legal regulations in the context of proof with the effect of mixed structure in the
industrial society. In the agricultural society. the low population density and regular
human relations have highlighted the institution of witnessing rather than legal
measures. While the trust-based social structure of the golden age formed the belief
that the proof of marriages are witnessing and announcemet. in the following
periods. the necessity of registration of marriages has come to the fore in the mixed
society that was also been formed with the effect of increasing conquests .With this
measure implemented as a matter of interest. marriages are classified as registered
and unregistered. So. the legal status of unregistered marriages in the context of
proof has become a subject of investigation.
Putting an end to family unity due to various reasons is as old as human history
like marriage. While divorce authorization. which changes according to the
operating system. is granted to the court in some systems. it is the right of the man
in systems that accept divorce with a unilateral declaration of will.While proof of a
divorce occured with the authority of the court does not form a legal problem. the
divorces which occur withour legal courts are the interest area of law. In this
context. the verbal and written forms of the declaration of will for divorce are
handled within the framework of the proof methods and the validity of the
declaration of will is determined. Protection of the generation which is among the
necessities of religion. is associated with valid marriage. The lineage of the child.
born with the suspicion of a vicious marriage. is also made a matter of proof.
ix
Moreover. ownership of the bail. which is a term regarding the care of the child. the
conditions of occurence of the milk kinsihp that is accepted as obstacle in the clear
islamic judgements and proof methods are handled thoroughly.
