İkilemeler; Türk dilinin, anlatım gücünü yansıtan en önemli özelliklerinden
biridir. Tarihî ve çağdaş metinler üzerinde varlığı incelenmiş, fakat tarihî
dönemlerde özellikle de İslami dönemde Uygur harfleri ile yazılmış metinler
üzerinde ikilemeler hakkında yapılmış bir çalışma bulunmamaktadır. İslami Dönem
Uygur Harfli Türkçe Metinlerde İkilemeler isimli bu çalışmada, Anadolu sahası
dışında yazılmış olan Uygur harfli metinlerden İslami unsur taşıyan ve taşımayan
17 metin seçilmiştir. Giriş bölümünde, ikilemeler ve İslami dönem Uygur harfli
metinler hakkında bilgi verildikten sonra tespit edilen ikilemeler anlam, biçim,
çekim, diziliş ve köken olmak üzere sıralanmış ve alt başlıklar altında
sınıflandırılmıştır. Sonuç bölümünde ise yapılan inceleme neticesinde tespitlerde
bulunulmuş ve sayısal verilerden bahsedilmiştir.
Bu çalışma ile dil çalışmalarının bir alanı olan ikilemeler esasında Uygur
harfli Türkçe metinler incelenerek, bu metinlerdeki ikileme varlığı ortaya
konulacak ve böylelikle diğer dönemlerdeki ikilemeler ile karşılaştırmalar yapma
imkânı doğacaktır. Bu karşılaştırmalar sadece Türkçenin söz varlığına katkıda
bulunmayacak, aynı zamanda semantik, leksik ve etimolojik çalışmalarda da
referans olarak kullanılmaya zemin hazırlayacaktır.
Reduplications; it is one of the most important features of the Turkish
language that reflects its expressive power. Its existence has been examined on
historical and contemporary texts, but there is no study on reduplications on texts
written in Uighur letters in historical periods, especially in the Islamic period. In
this study titled Reduplications in Turkish Texts with Uighur Letters of the Islamic
Period, Seventeen texts with or without Islamic elements were selected from the
texts with Uighur letters written outside the Anatolian area. In the introduction, after
giving information about reduplications and texts with Uighur letters of the Islamic
period, the reduplications identified are listed as meaning, shape, inflection, origin
and classified under sub-headings. In the conclusion part, as a result of the rewiev,
determinations were made and numerical data were mentioned.
With this study, Turkish texts with Uyghur letters by examine on the basis
of reduplications, which is an area of language studies, the existence of
reduplication in these texts will be revealed and thus, it will be possible to make
comparisons with reduplications in other periods. These comparisons will not only
contribute to the vocabulary of Turkish, but will also prepare the ground for being
used as a reference in semantic, lexical and etymological studies.
