Bu tez çalışmasında Bursa örneğine bağlı kalarak, Osmanlı Şehirleşmesi ve
bu şehirleşmeye katkısı olan mimari düzenler kronolojik ve sistematik bir şekilde
ele alınıp değerlendirilmeye çalışılmıştır. Araştırmada özellikle Bursa Şehri’nin
esas alınması Osmanlı’nın ilk başkenti olması ve şehrin sosyal, kültürel ve
ekonomik açıdan incelenmeye değer görülmesidir.
Osmanlı şehirleşmesinde Mimari düzenler ve Bursa Örneği adlı tez
çalışması beş bölümde incelenmiştir. Giriş bölümü başlığı altında konunun tanımı,
sınırları, konu ile ilgili yayınlar, metot ve düzen ile ilgili bilgiler verilmiştir.
Birinci bölümde ise Bursa şehrinin coğrafi durumu ve tarihçesi hakkında bilgi
verilmiştir. İkinci bölümde Osmanlı şehirleşmesi Osmanlı şehirlerinde yönetim,
Osmanlı şehirlerinde nüfus ve Osmanlı şehirlerinde mahalle yapısı, kültür ve
zihniyeti, inanç ve yaşam biçiminin Osmanlı şehirleşmesine nasıl yansıdığının
Bursa şehrine bağlı kalacak şekilde değerlendirilmesi yapılmıştır. Üçüncü
bölümde Erken Osmanlı Dönemi ilk yerleşim yerleri olan Karacahisar, Bilecik,
Yarhisar, Yenişehir, Göynük, İznik ve Bursa’nın Mimari Gelişimi
değerlendirilmiştir. Dördüncü bölümde Bursa’da külliye düzenleri Osmanlı şehir
ilişkisi başlığı altında külliyeler, camiler, medreseler, tekke ve zaviyeler ile kent
çarşısı ve ticaret yapılarının Osmanlı şehirleşmesine katkısı hakkında bilgi
verilmiştir. Son bölüm olan beşinci bölüm katalog kısmından oluşmaktadır.
Kronolojik bir sıraya göre düzenlenen yapı gruplarında külliyeler esas olarak
alınmıştır. Bursa şehrinin fiziki yapılanmasında önemli rol oynayan külliyeler ile
bu külliyelerin şehirle nasıl birleştirilerek sosyal merkez işlevi gördüğü ele
alınmış ve daha sonra diğer yapı grupları olan camiler medreseler, tekke ve
zaviyeler ile kent çarşısı ve ticaret yapılarının şehirleşmeye nasıl katkıda
bulunduklarının değerlendirilmesi yapılmıştır.,
In this thesis study, the architectural arrangements that contribute to the
Ottoman Urbanization and this urbanization have been evaluated chronologically
and systematically, in accordance with the example of Bursa. In particular, the
research is based on the city of Bursa, which is the first capital of the Ottoman
Empire and is considered to be worth studying socially, culturally, and
economically.
The thesis study, Architecture Ordersin Ottoman urbanization and Bursa
example was examined in five sections. Under the title of the introduction, the
definition of the subject, its boundaries, and publications related to the subject,
method, and order are given.In the first section, information is given about the
geographical status and history of the city of Bursa. In the second part, the
Ottoman urbanization, the administration in the Ottoman cities, the population in
the Ottoman cities, and the neighborhood structure, culture, and mentality, belief,
and lifestyle in the Ottoman cities were evaluated by considering the city of
Bursa.
In the third part, the Architectural Development of Karacahisar, Bilecik,
Yarhisar, Yenişehir, Göynük, Iznik, and Bursa, which were the first settlements of
the Early Ottoman Period, were evaluated. In the fourth chapter, information is
given about the complexes in Bursa, under the title of Ottoman city relations the
contribution of the complexes, mosques, madrasahs, dervish lodges, and zawiya,
the city bazaar, and commercial structures to the Ottoman urbanization. The fifth
section, which is the last section, consists of the catalog section. Complexes were
taken as a basis in the building groups arranged in chronological order. It was
discussed how, by combining these complexes with the cities, these complexes act
as social centers in the physical construction of the city of Bursa and then
evaluated how mosques, madrasah, dervish lodge, and zawiya, urban markets, and
trade structures contribute to urban development.
