Duacızâde Abdülkerîm’in Mûsıkî Risâlesi’nin Çevri-Yazımı ve Türk Müziği Yazılı Kaynakları Arasındaki Yeri

Abstract

Bu araştırmada Duacızâde Abdülkerîm’in mûsıkî ile ilgili Osmanlıca yazmış olduğu risâlenin anlam çevirisinin ve çevri-yazımı yapılması, döneminin saptanması, müzik kaynakları arasındaki yeri ve öneminin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yazarın hayatı hakkında yapılan araştırmada, ulaşılan bilgilerin kapsamlı olmaması nedeniyle yeterli ve kesin bir sonuca ulaşılamamıştır. Ancak yazmış olduğu eser, DuacızâdeAbdülkerîm’in müzik kimliği hakkında fikir sahibi olmamızı sağlamıştır. Betimsel ve tarihsel araştırma yöntemi izlenen çalışmada, tarama modellerinden genel tarama yönteminin ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Edebiyat metodolojisiyle metin okuma, edisyon ve kritiği yapılmıştır. Eserin yazılmış olduğu dönemin aydınlatılabilmesi amacıyla Türk Müziği Yazılı Kaynakları arasından seçilen eserlerle karşılaştırmalı olarak incelenmiş, kronoloji ve kaynaklar tarihsel metodoloji ile oluşturulmuştur. Ayrıca makâm, usûl, avâze gibi müzisel kavramlar incelenmiştir. 19. yüzyılda kaleme alınmış olmasına rağmen, Anadolu edvâr geleneğinde 15. yüzyıl müzik kuramı üslûbuyla yazılmış olan eserin çevri-yazımı yapılmıştır. Bunun yanı sıra, 15. yüzyıl ile 20. yüzyıl tarihleri arasından seçilmiş 13 yazılı müzik kaynağı ile karşılaştırılarak incelenmiş, elde edilen veriler yorumlanmış ve sonuçlandırılmış olup, bu alanda yapılacak çalışmalara ve araştırmalara kaynaklık etmesi hedeflenmiştir.

In this study, it was aimed to transcribe and translate, determine its period and determine its place and importance among music sources of Duacızâde Abdulkerîm's treatise written in Ottoman Turkish on music. In the research about the life of the author, a sufficient and definite conclusion could not be reached due to the lack of comprehensive information. However, the work he wrote gave us an idea about his musician identity. In the study, in which descriptive and historical research methods were followed, the relational survey model of the general survey method, one of the survey models, was used. Reading, editing and criticism of texts with literary methodology were done. In order to enlighten the period in which the work was written, it was analyzed comparatively with the works selected among Turkish Music Written Sources, and its chronology and sources were created with historical methodology. Musical concepts such as maqam, usul, and âvâze were studied also. Although it was written in the 19th century, the transcription and meaning translation of the work was written with the 15th century music theory mentality. In addition, it was compared with 13 written sources between the 15th and 20th centuries, the data obtained were interpreted and concluded, and it was predicted to be a source for studies and research in this field.