Osmanlı Devleti’nde modern olarak nitelendirilen ilk nüfus sayımı 1830-
1831 senesinde gerçekleştirilmiştir. Bu defterler hem ilgili olduğu yerlerin hem de
dönemin demografik, ekonomik ve sosyolojik yapısı hakkında zengin bilgiler ihtiva
ederler. Ülke genelindeki Müslim ve Gayrimüslim nüfusun yanı sıra konar-göçer
aşiretler de sayılarak defterlere kaydedilmişlerdir. Böylece bir bütün olarak ilgili
yerin idari yapısı, yerleşim yerlerinin isimleri, şahısların isim ve lakap bilgileri,
erkek nüfusun sayısı ve askerlik durumu, vergi mükellefleri, doğum ve ölüm
tarihleri, nüfus hareketleri gibi birçok husus bu defterlerden hareketle çıkartılabilir.
Bu çalışmada da Anadolu’nun önemli yerleşim yerlerinden biri olan Bozok
sancağının Kızılkoca kazasında yaşayan Mamalı aşiretinin nüfusu ele alınmıştır.
Bölgedeki en kalabalık aşiret olan Mamalılar, uzun bir müddet bölgeyi elinde tutan
ayan ailelerinden Çapanoğulları ile de bağlantılı bir aşirettir. Hem kalalık nüfusları
hem de Çapanoğullarıyla irtibatları nedeniyle önem arz eden Mamalı aşiretine
mensup kişilerin kaza içinde dağıldıkları köyler, isimleri, yaşları, lakapları,
meslekleri, askerlikle olan ilişkileri gibi pek çok husus ele alınmıştır.
Thesis Advisor: Prof. Dr. Sadullah GÜLTEN
In Ottoman Empire, first population census, characterised by modern, was
implemented in 1830-1831. These books involve rich informations about
demoghraphic, economic, and sociological structure of both the places, they are
related to, and the period. Throughout the country, besides Muslim and non-Muslim
poulation, migrant settler tribes were counted and entered in the books. In this way,
many aspects can be retrieved based on these books such as administrative structure
of the related place as a whole, names of the settlements, people’s name and title
informations, the number of male population and military service, taxpayers, dates
of birth and death, population movements. In this study, the population of Mamalı
Tribe is handled, which lives in Kızılkoca district that is the one of the most
important settlements of Bozok Sanjak. The Mamalıs, the most crowded tribe in the
district, is also a tribe that is associated with Çapanogulları that is from notable
(a’yan) families and held the region for a long time. Many aspects are handled such
as the villages where members of Mamalı Tribe dispersed in the district who are so
important by the reason of both their population and contact with Çapanogulları,
their names, their ages, their titles, their occupations and their connections with
military service.
