Osmanlı İmparatorluğu’nun XVI. yüzyılı, devlet sınırlarının doğu-batı ve
kuzey-güney yönlerinde tarihindeki en uzak mesafeye ulaştığı, siyâsî ve askerî
yönden devletin zirve devri olarak kabul edilmektedir. Yüzyılın son çeyreğine
Sultan III. Murad’ın (1574-1595) padişahlığında giren devletin sınırlarında, bu
müddet zarfında uzun süreli savaşlar cereyan etmiştir. Osmanlı Devleti, bu savaşlar
içerisindeki şark seferlerinin son devresinde serdar olan Ferhad Paşa’nın yaptığı
muharebeler ve bunlar neticesinde akdedilen İstanbul/Ferhad Paşa Antlaşması ile
doğuda en geniş sınırlarına ulaşmıştır. Bu çalışmada, XVI. yüzyılın mühim devlet
adamlarından olup, İran serdarlığı ile bilinen Ferhad Paşa’nın hayatı ve faaliyetleri
ele alınmıştır. XVI. yüzyılın sonlarında tarih sahnesine çıkan ve bu sahnenin on üç
yılında bâriz olarak görülen Ferhad Paşa, bu kısa zamanın daha kısa bir aralığında
iki defa serdar olmuş ve ilki sekiz ay üç gün, ikincisi de dört ay on dokuz gün olmak
üzere iki defa da sadrazamlık yapmıştır. Ferhad Paşa, vazife aldığı süre içerisinde
muvaffakiyetle gerçekleştirdiği doğu seferleri sebebiyle Osmanlı tarihinin dikkat
çeken şahsiyetleri arasında yerini almıştır.
The 16th century of the Ottoman Empire is accepted as the era when the
borders of the state reached the farthest distance in the east-west and north-south
directions in history. And it was also an era in which the government reached it is
peak in terms of politics and military. The borders of the state, which Sultan Murad
III began to rule, witnessed long-term wars during the last quarter of the century.
As a result of the wars led by Ferhad Pasha, who was the leader in the homestretch
of the eastern expeditions, the Istanbul/Ferhat Pasha Treaty was signed. Thanks to
the treaty, the Ottoman Empire had the largest borders in the east. In this study, the
life and works of Ferhad Pasha, who was one of the important statesmen of the 16th
century and was awarded the title of grand vizier (sadr-ı azam), who served as the
commander-in-chief in the wars in which the sultans did not participate, are
discussed. Ferhad Pasha, who appeared on the stage of history at the end of the 16th
century and was at the forefront of this scene in thirteen years, became commanderin-chief twice in a shorter span of this short time. He served as grand vizier twice,
the first for eight months and three days, and the second for four months and
nineteen days. Ferhad Pasha is known as one of the important figures of Ottoman
history due to his contributions to the eastern expeditions that he successfully
carried out during his tenure
