13 Numaralı Tahrir Defterine Göre 1455 Tarihli Ordu Yöresi Şahıs Adlarının İncelenmesi

Abstract

Orta Asya'dan göçerek yeni yurt arayışında olan Türkler, 1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra Anadolu'ya akın etmeye başlamışlardır. Özellikle o dönemde Anadolu'ya hâkim olan Bizans'ın da zayıflamasıyla, Anadolu'nun Türklerin eline geçme süreci hızlanmıştır. 1280'lerde Türk boyları, özellikle Çepniler Orduya kadar olan yerleri ele geçirmişlerdir. Ardından 14. Yüzyılın başından itibaren Ordu yöresine Taceddinoğulları ve Hacıemiroğulları beylikleri hâkim olacaktır. Osmanlı Devleti'nin bölgeyi 1427'de ilhak etmesinden sonra bölge artık tamamen Osmanlı toprağı olmuş ve 1455 yılında bölgenin ilk tahrir sayımı yapılmıştır. Bu tez çalışması ile Ordu yöresinin ilk nüfus sayımı ve nüfusun sosyolojik dağılımının onomastik açıdan incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu incelemede 1455 tarihli, Türkiye Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi 13 numarada kayıtlı tahrir defteri olan (Vilayeti Bayramlu Me'a İskefsir ve Milas) adlı tahrir defteri incelenmiştir. Ordu Kazasının 1455 yılı tahrir sayımına göre yörede bulunan 5 373 baba ve 6 974 oğul olmak üzere toplam 12.347 isim onomastik açıdan incelenerek, isimlerin kökenleri, dini isimler, mezhep isimleri, yer isimleri, doğa isimleri, ehl-i beyt isimleri vb. açıdan değerlendirmesi yapılmıştır. Osmanlı Devleti'nin 1455 tarihinde Ordu Kazasında ilk defa yaptığı 13 numaralı tahrir defterine göre Ordu Yöresi Şahıs adlarının tespiti ve değerlendirilmesi yapılmış, yapılan araştırma sonucu bölgenin o dönemki Müslim - gayrimüslim nüfus dağılımı, Türk nüfusunun isim verme yöntemleri, isim alırken hangi kriterleri gözettiği gibi bilgilere ulaşılmaya çalışılmıştır. Ayrıca bu çalışma bundan sonra diğer tahrir defterleri veya avarız defterleri üzerinde inceleme yapacak olan akademisyenlere de karşılaştırma yapabilme ve yeni çalışmalara ışık tutması açısından önem arz etmektedir.

The Turks, who migrated from Central Asia in search of a new homeland, began to flock to Anatolia after the Victory of Manzikert in 1071. Especially with the weakening of Byzantium, which dominated Anatolia at that time, the process of Anatolia falling into the hands of the Turks accelerated. In the 1280s, the Turkish tribes, especially the Çepni, captured the places up to the Army. Then 14. Since the beginning of the century, the principalities of Taceddinoğulları and Hacıemiroğulları will dominate the Ordu region. After the Ottoman Empire annexed the region in 1427, the region became completely Ottoman territory and the first record census of the region was conducted in 1455. With this thesis study, it is aimed to examine the first census of Ordu region and the sociological distribution of the population from an onomastic point of view. In this study, the tahrir book dated 1455, which is the tahrir book registered in the Ottoman Archive number 13 of the General Directorate of Archives of Turkey (Vilayeti Bayramlu Me'a Iskefsir and Milas) was examined. According to the Tahrir census of the year 1455 of the Army Accident, a total of 12,347 names, including 5,373 fathers and 6,974 sons, found in the region, were examined onomatically, the origins of the names, religious names, denominational names, place names, nature names, ahl-i bayt names, etc. it has been evaluated from the point of view. According to the record book number 13, which the Ottoman Empire made for the first time in the Army Accident in 1455, the names of the people of the Army Region were determined and evaluated, as a result of the research conducted, the Muslim - non-Muslim population distribution of the region at that time, the methods of naming the Turkish population, what criteria they observed when taking names, were tried to access information. In addition, this study is also important for academics who will study other tahrir notebooks or avariz notebooks from now on to be able to make comparisons and shed light on new studies.