Geç Osmanlı Dönemi olarak adlandırılan ve bu dönemde yaygın olarak görülmeye başlanan hükümet konakları, belediye daireleri, askeri binalar, okullar, hapishaneler, hastaneler, postaneler, kışlalar vb. bu yeni yapı türlerini oluşturmaktadır. Bu yapılar Osmanlı’nın son yıllarında görülmesinin ardından Cumhuriyet Döneminde de uygulanmaya devam etmiştir. Yeni idare sistemleri ile paralel, ihtiyaçlar doğrultusunda yeni yönetim binaları, tren istasyon binaları, saat kuleleri gibi kamu yapıları da Osmanlı eyaletlerinde yayılarak, birçok kentte hızla inşa edilmiştir. En önemli amaç ise merkezden uzak olan kentlerin yönetiminin kolay hale getirilmesinin yanı sıra anıtsal mimarileri ile de devletin gücünün hala yerinde olduğunu kanıtlama çabalarını göstermektir.
Tokat ilinde bulunan ve (1817-1960) yılları arasına tarihlenen kamu yapıları da bu amaç doğrultusunda inşa edilmiştir ve Geç Osmanlı Dönemi ve Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarisinin taşradaki uygulamalarını yansıtmaktadır. Tez kapsamında ele alınan yapılar olan; Tokat Belediye Binası, Tokat Valilik Binası, Tokat Saat Kulesi, Yüksek Kahve, Niksar Hükümet Konağı, Niksar Taş Mektep, Pazar Eski Hükümet Konağı, Turhal Hükümet Binası, Turhal Tren İstasyon Binası, mimari yönden incelenerek, şehir içindeki konumları göz önünde bulundurularak şehrin gelişimine olan katkısı değerlendirilmiştir. İncelenen yapıların dışında, günümüze ulaşamayan kamu binaları ise yeterli doküman olmayışı sebebi ile inceleme dışında bırakılmıştır.,
Governor’s offices, city halls, military buildings, schools, prisons, hospital, post offices, military quarters and etc., which starts to be seen commonly in this period called the Late Ottoman period, are some of these new types of structures. These structures continued to be built in the republican era after the final years of the Ottoman. New public structures such as administrational buildings, train stations, clock towers, which were in parallel with the new administration systems and needs, were rapidly built in various cities across the Ottoman states. The most important goals of this are both making the governance of these cities, which are far from the capital, easier and proving the state still had power with their monumental architecture.
Public buildings in Tokat province, which date back to (1817- 1960) were built with these aims, and they represent the reflections of the Late Ottoman Period and Early Republican Period Architecture on the rural areas. The structures studied within the scope of this paper are Tokat Cith Hall Building, Tokat Governor’s Office Building, Tokat Clock Tower, Yüksek Kahve, Niksar Governor’s Office Building, Niksar Taş Mektep, Pazar former Governor’s Office Building, Turhal Governor’s Office Building, Turhal Train Station, and these structures have been analyzed from an architectural perspective, by taking their locations within the city into consideration to evaluate their contribution to the development of the city. Due to a lack of documentation on the public buildings, which haven’t reached the present, have been excluded from the analysis.
