İkinci Dünya Savaşı Sonrası Boğazlar Meselesi

Abstract

Montreux Konferansı sonrasında Türk- Sovyet ilişkilerinde bir gerileme dönemine girildiğini söylemek mümkündür. Özellikle II. Dünya Savaşı’ndan sonra 1925 Antlaşmasını uzatmayan Sovyet Rusya’nın, Boğazlarla ilgili Türkiye üzerinde yoğun bir baskısı olmuştur. Sovyet Rusya, Dışişleri Komiseri Molotof vasıtasıyla mevcut Boğazlar rejiminden memnun olmadığını bildirerek bazı taleplerde bulunmuştur. Özellikle Boğazlar bölgesinin savunulmasının ortaklaşa yapılması ve böylece Boğazlar bölgesinde Sovyet Rusya’ya askeri üs verilmesi bu talepler arasındadır. Sovyet Rusya’nın bu yöndeki talepleri ve baskıları gerek Türkiye basınında gerekse dış basında ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Özellikle dış basında, Sovyet Rusya’nın bu dönemdeki yayılmacı politikalarını şiddetle eleştiren ve Türkiye’yi desteleyen yazılar dikkat çekicidir. Türkiye, Sovyet Rusya’nın tüm baskılarına rağmen, başta Amerika ve İngiltere olmak üzere batılı ülkelerin de verdiği destekle, Boğazlarla ilgili Sovyet taleplerini reddetmiştir. Boğazlarla ilgili 1945-1946 yıllarında yoğun bir şekilde hissedilen Sovyet baskısı, Stalin’in ölümüne kadar azalarak devam etmiştir. Nihayetinde bu baskı Türkiye’nin eski müttefiki Sovyet Rusya’dan tamamen uzaklaşarak Amerika ve İngiltere’ye yaklaşmasına neden olmuştur.

It is likely to say that there is a regression between Turk-Soviet relation after Montreux Conference. Particularly after the World War II, Soviet Russia which don’t enlarge the Treaty of 1925 applied intensive pressure about bosphoruses over Turkey. Through diplomant Molotof, Soviet Russia informed that they are not pleased about present bosphoruses regime and they ask for some demands. Specially being defend the territory of bosphoruses together and hereby in this area will be given to Soviet Russia as an military base, among these demands. The demands and pressures of Soviet Russia were examined in details both internal and external media. Especially, there were some texts which strictly oppose the expansionist policies of Soviet Russia and which also support Turkey in external media. In spite of all pressures of Soviet Russia, Turkey supported by western countries especially America and England refused the demands of Soviet Russia about bosphoruses. The pressure which was felt intensely between 1945-1946 was diminishing gradually until Stalin’s dead. Ultimately, owing to this pressure Turkey moved completely away from it’s old ally Soviet Russia and became closer with America and England.