Köklü bir tarihe sahip olan Türkler zengin bir kültüre, birbirinden değerli
mitsel ögelere sahiplerdir. Orta Asya’da Çin sınırlarında doğmaya başlayan Türk
kültürü, günümüz Türk devletlerinde yaşatılmaya çalışılmaktadır. Tarih boyunca
Çin, Hint, İran, Arap, Hitit ve Helen kültürleriyle kaynaşarak zenginleşen Türk
kültürü, çeşitlilikler göstermesine rağmen asıl kökeninden kopmamayı başarmıştır.
Yazılı kültüre geç geçilmesi ve Türkiye’nin geç kurulmasıyla Türk kültürü, sağlam
temellerde kurulamamış ve sonraki dönemlere kültürel ögelerin yansımalarında
aksaklıklar olmuştur.
Türk mitolojisi, bugünkü akademik şartlar doğrultusunda bir çok devletin
tarihi irdelenerek tam olarak aydınlatılamamış, fakat bu mitolojinin zengin mitsel
ögelere sahip olduğundan söz edilebilir. Bu çalışmada, genel olarak Türk
mitolojisine ait olduğu çeşitli bulgu ve kaynaklarla kanıtlanan grafik tasarım
ögeleri, özellikle kuş figürleri incelenmiştir. Kuş figürlerinden yırtıcı kuşlar, Gök
Tanrı inancına sahip olan eski Türklerde hayranlık uyandırmış ve onları Tanrı’nın
elçisi olarak görmüşlerdir. Gökyüzünün en güçlü hayvanları olan yırtıcı kuşlar,
Türk kültüründe gücün, hakimiyetin ve asaletin yegane sembolü olmuştur. Fakat bu
sembollerden yalnızca çift başlı kartal sembolü günümüze kadar ulaşmıştır.
Bu çalışmanın amacı, çift başlı kartal dışında, farklı kuş figürlerinin farklı
anlamlarla Türk mitolojisinde yer edindiğini vurgulamaktır. Türk mitolojisinde
doğan, baykuş, karga, kuğu, hüthüt, bülbül, güvercin, kaz, leylek, tavuk, tavuskuşu
gibi birçok kuş sembolü vardır. Bu araştırmada keşfedilen kuş sembolleri, yaygın
sanat alanı grafik tasarımın alt dalı olan örnek logo tasarımlarıyla Türk kültürüne
kazandırılmaya çalışılmıştır.
Turks who have a rich history have a rich culture and valuable mythical
elements. Turkish culture, which started to be born in China borders in Central Asia,
is tried to be kept alive in today's Turkish states. Turkish culture, enriched by
Chinese, Indian, Iranian, Arab, Hittite and Helen cultures throughout history, has
managed to not break away from its original origins. Creation of written sources in
later periods and be established in the late Turkey, Turkish culture has been
problematic to transfer to the next generation.
Turkish mythology can not be fully understood by examining the history of
many states in line with today's academic conditions, but it has rich mythical
elements. In this study, especially bird figures and graphic design elements which
have been proven by various findings and sources, have been examined. Predatory
birds of bird figures have evoked admiration in the ancient Turks who had the belief
in the God of Heaven, and regarded them as the envoy of God. Predatory birds, the
most powerful animals of the sky, has become the sole symbol of power,
domination and nobility in Turkish culture. However, only the double-headed eagle
symbol has survived to this day.
The aim of this study is to emphasize that there are different bird figures
with different meanings except the double - headed eagle in the Turkish mythology.
In Turkish mythology, there are many bird symbols such as owls, crows, swans,
huttus, nightingales, pigeons, geese, storks, chickens, peacocks. The bird symbols
discovered in this research were tried to be introduced to Turkish culture with
sample logo designs, which is the sub-branch of graphic art.
