9.-13. Yüzyıllarda Karadeniz’in Kuzeyine Yapılan Türk Göçleri

Abstract

Tarihsel süreçte gerçekleşen Türk göçlerinin ana nedenleri genel olarak nüfus artışı, otlak darlığı ve gerçekleşen salgın hastalıklar olarak bilinmektedir. Coğrafi koşulların zorluğu bozkırda yaşayan ve hayvancılıkla uğraşan Türkler için olumsuz şartlar içermektedir. Ancak bu olumsuzluklar Türklerin uzak mesafelere göç etmelerinin temel sebebi değildir. Türkler başıboş dolaşmak ve sadece hayvanlarına gür otlaklar bulup bir bölgeye yerleşen göçebe bir millet değildir. Türklerin göç etmelerindeki ana neden boylar arasında vuku bulan siyasi çatışmalardır. Türkler bağımsızlıklarına düşkündür ve başka bir milletin egemenliği altına girmektense göç etmeyi göze alabilmişlerdir. Türkler konar-göçer yaşam sürseler de tekraren teşkilatlanıp yeni bir devlet kurabilecek özelliklere sahiptirler. Bu devinimin bir sonucu olarak Türk boyları kendi içlerinde de yer değiştirebilmekteydi. 9.-13. yüzyıllarda Türkistan’dan Karadeniz’in kuzeyine doğru gerçekleşen Peçenek, Uz ve Kuman Kıpçak göçleri siyasi, sosyal ve iktisadi bakımdan dönem tarihi için ilgi çekici olmakla birlikte söz konusu hareketin coğrafi olarak takibi her zaman kolay olmamıştır. Çalışmamızın amacı Peçenek, Uz ve Kuman Kıpçak Türklerinin Türkistan’dan Karadeniz’in kuzeyine gerçekleştirmiş oldukları göçlerin güzergâhı, çevredeki diğer kavimlerle ve birbirleriyle olan ilişkileri ortaya koymaktır.

The main reasons for Turkish migrations in the historical process are generally known as population growth, grazing shortages and epidemic diseases. The difficulty of the geographical conditions includes negative conditions for the Turks living in the steppe and dealing with animal husbandry. However, these negativities are not the main reason why Turks migrate to long distances. The Turks are not a nomadic nation that wanders around and just finds lush pastures for their animals and settles in a region. The main reason for the migration of the Turks is the political conflicts between the tribes. Turks are fond of their independence and they could risk emigration rather than being dominated by another nation. Even though the Turks lead a nomadic life, they have the features to reorganize and establish a new state. As a result of this movement, Turkish tribes could also change places among themselves. 9.-13. although the Pecheneg, Uz and Kuman Kipchak migrations, which took place from Turkistan to the north of the Black Sea in the centuries, were interesting for the history of the period in terms of politics, social and economic aspects, the geographical follow-up of the said movement was not always easy. The aim of our study is to reveal the route of the migration of Pechenek, Uz and Kuman Kipchak Turks from Turkistan to the north of the Black Sea, and their relations with other tribes in the surrounding area and with each other.