Tarihsel süreçte gerçekleşen Türk göçlerinin ana nedenleri genel olarak nüfus artışı, otlak darlığı
ve gerçekleşen salgın hastalıklar olarak bilinmektedir. Coğrafi koşulların zorluğu bozkırda
yaşayan ve hayvancılıkla uğraşan Türkler için olumsuz şartlar içermektedir. Ancak bu
olumsuzluklar Türklerin uzak mesafelere göç etmelerinin temel sebebi değildir. Türkler başıboş
dolaşmak ve sadece hayvanlarına gür otlaklar bulup bir bölgeye yerleşen göçebe bir millet
değildir. Türklerin göç etmelerindeki ana neden boylar arasında vuku bulan siyasi çatışmalardır.
Türkler bağımsızlıklarına düşkündür ve başka bir milletin egemenliği altına girmektense göç
etmeyi göze alabilmişlerdir. Türkler konar-göçer yaşam sürseler de tekraren teşkilatlanıp yeni bir
devlet kurabilecek özelliklere sahiptirler. Bu devinimin bir sonucu olarak Türk boyları kendi
içlerinde de yer değiştirebilmekteydi. 9.-13. yüzyıllarda Türkistan’dan Karadeniz’in kuzeyine
doğru gerçekleşen Peçenek, Uz ve Kuman Kıpçak göçleri siyasi, sosyal ve iktisadi bakımdan
dönem tarihi için ilgi çekici olmakla birlikte söz konusu hareketin coğrafi olarak takibi her zaman
kolay olmamıştır.
Çalışmamızın amacı Peçenek, Uz ve Kuman Kıpçak Türklerinin Türkistan’dan Karadeniz’in
kuzeyine gerçekleştirmiş oldukları göçlerin güzergâhı, çevredeki diğer kavimlerle ve birbirleriyle
olan ilişkileri ortaya koymaktır.
The main reasons for Turkish migrations in the historical process are generally known as
population growth, grazing shortages and epidemic diseases. The difficulty of the
geographical conditions includes negative conditions for the Turks living in the steppe
and dealing with animal husbandry. However, these negativities are not the main reason
why Turks migrate to long distances. The Turks are not a nomadic nation that wanders
around and just finds lush pastures for their animals and settles in a region. The main
reason for the migration of the Turks is the political conflicts between the tribes. Turks
are fond of their independence and they could risk emigration rather than being dominated
by another nation. Even though the Turks lead a nomadic life, they have the features to
reorganize and establish a new state. As a result of this movement, Turkish tribes could
also change places among themselves. 9.-13. although the Pecheneg, Uz and Kuman
Kipchak migrations, which took place from Turkistan to the north of the Black Sea in the
centuries, were interesting for the history of the period in terms of politics, social and
economic aspects, the geographical follow-up of the said movement was not always easy.
The aim of our study is to reveal the route of the migration of Pechenek, Uz and Kuman
Kipchak Turks from Turkistan to the north of the Black Sea, and their relations with other
tribes in the surrounding area and with each other.
