Amaç: Bu çalışmanın ana amacı Covid-19 pandemisinin özel hastanelerin gelir gider
tabloları üzerindeki etkilerini detaylı olarak incelemektir. Bununla birlikte sağlık
harcamaları içerisinde önemli bir paya sahip olan özel hastanelerin genel ve finansal
yapılarını anlayarak gelir kaynakları ve gider kalemleri hakkında fikir sahibi
olmaktır.
Gereç ve Yöntem: Çalışmada bir nitel araştırma yöntemi olan doküman incelemesi
yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda veriler temalara ayrılmış, özetlenmiş, temalar
arası ilişkiler kurulmuş, verilerin sonuçları ve değişim oranları tablo ve grafikler ile
gösterilerek yorumlanmıştır. Türkiye’nin farklı bölge ve illerinde faaliyet gösteren
altı özel hastanenin 2018-2019-2020-2021 yıllarına ait gelir gider tabloları analiz
edilmiştir. 2018-2019 yılı ortalamaları pandemi öncesi dönem ve 2020-2021
verilerinin ortalamaları pandemi dönemi verileri olarak kabul edilmiştir. Çalışma
kapsamında yer alan özel hastanelerin gelir tabloları içerisinde yer alan gelir
kaynakları ve gider türleri nominal ve reel olarak hesaplanmış ve değişimler oran
analizi yöntemiyle gösterilmiştir.
Bulgular: Çalışmada 2018-2019 yıllarını kapsayan pandemi öncesi dönem ve 2020-
2021 yıllarını kapsayan pandemi döneminin nominal ve reel verileri ile gelir gider
tabloları incelenmiştir. Enflasyondan arındırılmış reel değerlere ulaşabilmek için
2018 yılı baz yıl kabul edilmiş ve 2019, 2020, 2021 yılları nominal verileri reel
dönüşüm katsayısı ile çarpılmıştır. Reel değerler ile incelendiğinde pandemi
döneminde çalışmaya konu olan altı hastane için ayaktan hizmet sayıları tüm
hastaneler için düşerken ayaktan hizmet gelirlerinin üç hastanede azaldığı, üç
hastanede arttığı tespit edilmiştir. Yatan hizmet bulgularında ise yatan hizmet sayıları
bir hastanede artış gösterirken diğer beş hastanede düşmüştür. Yatan hizmet reel
gelirleri ise bir hastanede düşerken beş hastanede artmıştır. Hasta başı ortalama
gelirleri ayaktan hastalar için tüm hastanelerde artmış, yatan hastalar için bir
hastanede azalırken beş hastanede artmıştır. Ödeyici tipine göre bulgular
incelendiğinde yurtdışı, sosyal güvenlik kurumu, özel sağlık sigortası, anlaşmalı
kurum hastaları ve cepten ödeme yapan cari gelir gruplarında hastaneler arası artış ve
azalış yönünde değişiklik göstermiştir. Tamamlayıcı sağlık sigortalı hasta gelirlerinin
IV
tüm hastanelerde artış gösterdiği tespit edilmiştir. Altı hastanenin gider kalemleri
incelendiğinde ise ilaç sarf, insan kaynakları, doktor giderlerinin toplam giderler
içindeki payının oldukça yüksek olduğu, reel veriler ile ilaç sarf giderlerinin iki
hastanede düşerken dört hastanede arttığı görülmüştür. Personel ve doktor
giderlerinden oluşan insan kaynakları giderlerinin pandemi döneminde enflasyonun
altında bir seyir izleyerek reel olarak düştüğü tespit edilmiştir.
Sonuç: Çalışmanın sonucunda pandemi döneminde pandemi öncesi döneme göre
çalışmaya konu olan hastaneler için toplam hizmet gelirleri ve toplam hizmet
giderleri artış göstermiştir. Dört hastanenin gelir artışları gider artışlarından fazla
olurken iki hastanenin gider artış oranı gelir artış oranından fazla olmuştur.
Araştırmanın bulguları ışığında yaşanılan pandemi döneminde olduğu gibi gelecekte
ortaya çıkabilecek sağlık alanındaki kriz dönemleri için görüş ve önerilerde
bulunulmuştur.
The main purpose of this study is to evaluate in detail the effects of the Covid19 pandemic on the income and expense statements of private hospitals. In
additionally focus on to income sources and expense items by understanding the
general and financial structures of private hospitals, which have the significant value
of the total health expenditures.
Material and Method: The document analysis method, which is a qualitative
research method, was used in the study. In this context, the data were divided into
themes, summarized, relations between the themes were established, and the results
and rates of change of the data were interpreted by showing them with tables and
graphics. The income and expense tables of six private hospitals operating in
different regions and provinces of Turkey for the years 2018-2019-2020-2021 were
analyzed. The averages of 2018-2019 were accepted as the pre-pandemic period and
the averages of the 2020-2021 data were accepted as the pandemic period data.
Income sources and expenditure types included in the income statements of private
hospitals within the scope of the study were calculated in nominal and real terms, and
the changes were shown by the ratio analysis method.
Results: In the study, nominal and real data and income and expense tables for the
pre-pandemic period covering the years 2018-2019 and the pandemic period
covering the years 2020-2021 were evaluated. In order to figure out real values
adjusted for inflation, 2018 was accepted as the base year and the nominal data for
2019, 2020 and 2021 were multiplied by the real conversion coefficient. When
analyzed with real values, it was determined that while the number of outpatient
treatments decreased in all hospitals for the six hospitals that were the subject of the
study during the pandemic period, outpatient treatment revenues decreased in three
hospitals and increased in the other three hospitals. In inpatient service findings,
while the number of inpatient services increased in one hospital, it decreased in the
other five hospitals. Real revenues of inpatient services decreased in one hospital and
VI
increased in other five hospitals. Average income per patient increased in all
outpatient hospitals, decreased in one hospital inpatients and increased in other five
hospitals. When the findings are analyzed according to the variety of payers, it shows
that there is an increase and decrease among the hospitals abroad, social insurance
institution, private health insurance, contracted institution patients and out-of-pocket
current income groups. It was determined that there was an increase in the income of
patients with complementary health insurance in all hospitals. When the expenditure
items of the six hospitals are examined, it is seen that the share of drug expenditures,
human resources and physician expenditures in total expenditures is quite high. It
was determined that human resources expenses, consisting of personnel and doctor
expenses, remained below the inflation rate and declined in real terms during the
pandemic period.
Conclusions: As a result of the study, total service revenues and total service
expenses for the hospitals that were the subject of the study increased during the
pandemic period compared to the pre-pandemic period. While the income increase of
four hospitals was higher than the increase in expenses, the expense increase rate of
the other two hospitals was higher than the income increase rate. In the light of the
findings of the research, opinions and suggestions were made for the crisis periods in
the field of health care that may arise in the future, such as the pandemic period.
