1552 yılında Türkistan işgaline başlayan Çarlık Rusyası, İç Asya’ya geniş çaplı harekâtlar
düzenleyerek Batı Türkistan’da hâkim güç olma noktasına gelmiştir. Bununla da yetinmeyip
Kazak bozkırlarına, Çin sınırına gelene kadar ilerlemiştir. Çin işgali altında olan Doğu
Türkistan sınırına ulaşıldığında bölgeye olan ilgi daha da artmış ve bu sahanın -tüm yönleriyle araştırılması yoluna gidilmiştir. Bu minvalde çeşitli disiplinleri çalışan bilim insanlarının içinde
bulunduğu birçok keşif heyeti buralara gönderilmiştir. O zamanlarda pek de iyi bilinmeyen
Türkistan’ın doğusunu tanımak bağlamında 1811 yılında ticaret kervanı görüntüsü verilmiş bir
kafile sahaya intikal etmiştir. Bu heyette bulunan Andrey Terentyeviç Putimtsev’in tuttuğu
notlar tezin ana konusunu oluşturmaktadır. Konunun ana materyali Rus dilinde yazıldığından
işbu notlar Grigoriy İvanoviç Spasskiy’nin Sibirskiy Vestnik’te yayımladığı metin doğrultusunda
çeviri ve çevirinin değerlendirmesi üzerine kurgulandı. Bununla birlikte bu tezde bir tarih
çalışmasında çalışılan konunun tarihsel temelini oluşturabilmek adına -ki bu çalışmanın
anlamlandırılması bakımından önem arz eder- Doğu Türkistan genelinde, İli bölgesi özelinde
coğrafi ve tarihî bilgiler aktarıldı. Ve dahi Çarlık Rusya’sının İli bölgesi ile olan ticari ve siyasi
ilişkilerinin üzerinde durularak Kulca Şehrini ziyaret eden Rus seyyahların gözlemleri de kaleme
alındı.
In 1552, Tsarist Russia started its invasion of Turkestan and organized large-scale operations in
Inner Asia, becoming the dominant power in West Turkestan. Not content with this, it advanced
to the Kazakh Steppe until it came to the Chinese border. When the border of East Turkestan,
which was under Chinese occupation, was reached, interest in the region increased even more
and this area was investigated in all aspects. In this respect, many explorer delegations,
including scientists from various disciplines, were sent to East Turkestan. In the context of
getting to know the less-explored eastern region of Turkestan a caravan, which was given the
appearance of a trade caravan, was transferred to the field in 1811. The notes taken by Andrei
Terentyevich Putimtsev, who was part of this delegation, constitute the main subject of this
thesis. Since the main material of the subject was written in the Russian language, these notes
are based on the translation and evaluation of the translation in accordance with the text
published by Grigory Ivanovich Spassky in Sibirsky Vestnik. However, in this thesis, in order to
create the historical basis and context for the subject -which is important in terms of making
sense of this study- geographical and historical information was conveyed in East Turkestan in
general and the Ili region in particular. Furthermore, the observations of Russian travelers who
visited Kuldja were also included, with emphasis on the commercial and political relations of
Tsarist Russia with the Ili region.
