Tahıllarda glüten önemli bir protein olup yüksek kaliteli unlu mamüllerin
üretimi için gereklidir. Ancak glüten alerjisi veya intoleransı olan kişilerde çölyak
hastalığına neden olmaktadır. Glüten alerjisi olan kişiler için alternatif birçok tarımsal
ürün bulunmakta ve bu ürünlere olan artan talebi karşılamak için ithalata ihtiyaç
duyulmaktadır. Depolanmış ürünlerde zarara neden olan önemli türlerden biri
değirmen güvesi, [Ephestia kuehniella Zeller (Lepidoptera: Pyralidae)]’dir.
Böceklerin biyolojisi, besin özelliklerine göre farklılık göstermektedir. Bu çalışmada
glütensiz tarımsal ürünlerden olan darı [Panicum miliaceum L. (Poaceae)], karabuğday
[Fagopyrum esculentum Moench (Polygonaceae)], sorgum [Sorghum sp. L.
(Poaceae)] ve tef [Eragrostis tef (Zucc.) (Poaceae)]’den elde edilen unların E.
kuehniella’nın biyolojik özelliklerine olan etkisi laboratuvar koşullarında
araştırılmıştır. Ergin öncesi ve ergin döneminin gelişim süreleri, toplam gelişim süresi,
üreme ve yaşam tablosu parametreleri, iki eşeyli yaşam tablosu teorisine göre analiz
edilmiştir. Kalıtsal üreme yeteneği (r) ve üreme gücü sınırı (λ) besinler arasında
farklılık götermiştir ve tef ununda yetiştirilen E. kuehniella için en yüksek değerler
bulunurken (r: 0.1017, λ: 1.1070), darı (r: 0.0891, λ: 1.0932) ve sorgum (r: 0.0921, λ:
1.0964) unları arasında bir fark yoktur. Ancak bu parametreler karabuğday ununda en
düşük bulunmuştur (r: 0.0832, λ: 1.0868). Tef unu, daha kısa ergin öncesi ve toplam
gelişme süresi, üreme dönemi ile birlikte demografik parametreler ve popülasyon
projeksiyonuna dayanarak E. kuehniella için uygun bir ortam sağladığı ve diğer unlara
göre daha uygun bir konukçu olduğu belirlenmiştir.
Gluten is a vital protein found in cereal grains and is essential for producing
high-quality baked goods. However, it can cause celiac disease in individuals who are
allergic or intolerant to gluten. To meet the growing demand for alternative gluten-free
products, there is a need for imports of these products. The Mediterranean flour moth,
[Ephestia kuehniella Zeller (Lepidoptera: Pyralidae)], is an one of the important pest
that causes damage to stored products. The biology of insects differs according to their
characteristics of hosts. In this study, the effect of flour made from gluten-free crops
such as millet [Panicum miliaceum L. (Poaceae)], buckwheat [Fagopyrum esculentum
Moench (Polygonaceae)], sorghum [Sorghum sp. L. (Poaceae)], and tef [Eragrostis tef
(Zucc.) (Poaceae)], on the biology of E. kuehniella was investigated under laboratory
conditions. The pre-adult and adult developmental periods, total development time,
reproduction, and life table parameters were analyzed using age-stage two sex life
table theory. The intrinsic rate of increase (r) and finite rate of increase (λ) varied
between the different flours, with the highest values recorded for E. kuehniella grown
in teff flour (r: 0.1017, λ: 1.1070). The was no difference between, millet (r: 0.0891,
λ: 1.0932) and sorghum (r: 0.0921, λ: 1.0964) flours. However, buckwheat flour had
the lowest values (r: 0.0832, λ: 1.0868). Teff flour was found to provide the most
suitable environment and host among the tested flours for the E. kuehniella, based on
shoreter pre-adult and total development time, reproduction period, alonh with life
table parameters, and population projection.
