Daśakarmapathāvadānamālā’da Eşdizimlilik

Abstract

İki veya daha fazla kelimenin rastgele olmayacak bir biçimde ve belli bir sıklıkta yan yana gelmesiyle oluşan eşdizimlilik kullanımlarına Türk dilinin tarihî ve çağdaş kollarında da rastlanmaktadır. Türk dilinin yazılı dönemlerinin ilki olan Eski Türkçede eşdizimlilik üzerine bazı eserler esasında birkaç çalışma yapılmış olsa da bu konunun ayrıntılı bir şekilde incelenmesi için tüm eserlerin ayrı ayrı çalışılması gerekmektedir. Eski Uygurca dönem eserinden olan Budizm esaslı Daśakarmapathāvadānamālā metni, gerek hacmi gerekse konusu bakımından eşdizimlilik bağlamında sıklık ve çeşitlilik bakımından yeterli sayıda malzeme veren eserlerden biridir. Metnin bugüne kadar Türkiye Türkçesinde, Rusçada ve Almancada hazırlanmış, farklı araştırmacılar tarafından yapılmış neşirleri bulunmaktadır. Bu çalışmada Daśakarmapathāvadānamālā adlı Eski Uygurca metin, eşdizimliliğin AD + AD, SIFAT + AD, AD + EYLEM ve ZARF + EYLEM birlikteliğine dayalı eşdizimlilikler olmak üzere, yapılan üç neşir karşılaştırmalı olarak incelenecek ve elde edilen verilerden hareketle analiz ve tasnifler yapılacaktır.

The use of collocation, which is formed by the juxtaposition of two or more words in a way that is not random and with a certain frequency, is also found in the historical and modern branches of the Turkish language. Although some works on collocation in Old Turkish, the first of the written periods of the Turkish language, have been conducted on the basis of several studies, all works should be studied separately in order to study this issue in detail. The Buddhism-based Daśakarmapathāvadānamālā text, which is from the Old Uyghur period, is one of the works that gives a sufficient number of materials in terms of frequency and diversity in the context of collocation, both in terms of volume and subject matter. There are publications Turkish Russian and German versions of the text have been prepared by different researchers to date. In this study, the Old Uyghur text called Daśakarmapathāvadānamālā, will be examined comparatively and analyzes and classifications will be made based on the data obtained, three publications based on the association of collocations NOUN + NOUN, ADJECTIVE + NOUN, NOUN + ACTION and ADVERB + ACTION.