İki veya daha fazla kelimenin rastgele olmayacak bir biçimde ve belli bir sıklıkta yan yana
gelmesiyle oluşan eşdizimlilik kullanımlarına Türk dilinin tarihî ve çağdaş kollarında da
rastlanmaktadır. Türk dilinin yazılı dönemlerinin ilki olan Eski Türkçede eşdizimlilik üzerine
bazı eserler esasında birkaç çalışma yapılmış olsa da bu konunun ayrıntılı bir şekilde
incelenmesi için tüm eserlerin ayrı ayrı çalışılması gerekmektedir. Eski Uygurca dönem
eserinden olan Budizm esaslı Daśakarmapathāvadānamālā metni, gerek hacmi gerekse konusu
bakımından eşdizimlilik bağlamında sıklık ve çeşitlilik bakımından yeterli sayıda malzeme
veren eserlerden biridir. Metnin bugüne kadar Türkiye Türkçesinde, Rusçada ve Almancada
hazırlanmış, farklı araştırmacılar tarafından yapılmış neşirleri bulunmaktadır. Bu çalışmada
Daśakarmapathāvadānamālā adlı Eski Uygurca metin, eşdizimliliğin AD + AD, SIFAT + AD,
AD + EYLEM ve ZARF + EYLEM birlikteliğine dayalı eşdizimlilikler olmak üzere, yapılan üç
neşir karşılaştırmalı olarak incelenecek ve elde edilen verilerden hareketle analiz ve tasnifler
yapılacaktır.
The use of collocation, which is formed by the juxtaposition of two or more words in a way that
is not random and with a certain frequency, is also found in the historical and modern branches
of the Turkish language. Although some works on collocation in Old Turkish, the first of the
written periods of the Turkish language, have been conducted on the basis of several studies, all
works should be studied separately in order to study this issue in detail. The Buddhism-based
Daśakarmapathāvadānamālā text, which is from the Old Uyghur period, is one of the works that
gives a sufficient number of materials in terms of frequency and diversity in the context of
collocation, both in terms of volume and subject matter. There are publications Turkish Russian
and German versions of the text have been prepared by different researchers to date. In this
study, the Old Uyghur text called Daśakarmapathāvadānamālā, will be examined comparatively
and analyzes and classifications will be made based on the data obtained, three publications
based on the association of collocations NOUN + NOUN, ADJECTIVE + NOUN, NOUN +
ACTION and ADVERB + ACTION.
