Geleneksel Türk Müziğinin Flüt İle İcrasında İleri Flüt Tekniklerinden “Mikroton Sesler ve Perde Bükme” Kullanımı

Abstract

Flüt, çalgı biliminde ağaç üflemeli sazlar grubunda yer alır. 18 ve 19. yüzyıllarda günümüz biçimini almıştır. Elde edilen notalar, bir oktavın 12 eşit aralığa bölünmesiyle oluşan tampere sisteme uygundur. İleri flüt tekniklerinin ortaya çıktığı 20. yüzyılda ise çeyrek tonlu notalar da elde edilebilmektedir. Bu yeni tekniklerden mikrotonlar ve perde bükme kullanarak, eşitsiz aralıklı, 24 perdeli ses sistemine sahip Geleneksel Türk Müziğinin icrası denenmiştir. Râst, Sabâ, Uşşâk, Hüzzâm, Karcığar, Hicâz makamlarında bulunan Türk Müziğine has perdelerin elde edilebilirlik düzeyi incelenmiştir. Alanda yapılmış çalışmalar incelenmiştir. Flütte ileri tekniklerden mikroton sesler ve perde bükme denemeleri yapılmıştır. Seçilen her bir makamdan bir seyir ve bir saz eserinin teslim bölümleri seslendirilmiş ve kaydedilmiştir. Elde edilen ses kayıtları herhangi bir filtreleme ve benzeri işlemlere tabi tutulmadan “MakamBox” adlı kültüre özgü perde analiz aracı ile karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Araştırmada ele alınan Râst, Sabâ, Uşşâk, Karcığar, Hicâz makamlarında beklenen benzerlikler büyük oranda elde edilmişken Hüzzâm makamında beklenen benzerlik kısmen elde edilmiştir.

In science of instrument, flute is located in the group of woodwinds families. In 18th and 19th centuries, it has taken shape as today’s form. The notation obtained is fitted to 12 tones equal temperament system. But, quarter tones could be acquired in 20th century when advanced flute techniques were shown up. Musical performance of Traditional Turkish Music which has 24 tone non-equal temperament has been tried by using those new techniques including microtonals and pitch bending. The level of attainability with which the pitches belonging to Turkish Music in Râst, Sabâ, Uşşâk, Hüzzâm, Karcığar and Hicâz tunes has been examined. Literature search was done. Among the advanced techniques in flute, microtonal sound and pitch bending testings were performed. A “seyir” and a “teslim” part from each one of selected tunes were performed and recorded. The gained sound records were evaluated comparatively with Culture-Specific Music Analysis Tools called “MakamBox” without making any filtration etc. While the expected similarities in Râst, Sabâ, Uşşâk, Karcığar and Hicâz tunes were gained to a large extent, those in Hüzzâm tune were obtained partly. It is thought that it is also useful working on microtonal sounds and alternative finger positions in flute for obtaining pitches of Traditional Turkish Music.