Türkçe öğretiminin amacı anlama ve anlatma becerileri geliĢmiĢ bireyler
yetiĢtirmektir. Anlama ve anlatma becerileri geliĢmiĢ bireyler yetiĢtirmek için
dilin her yönüyle öğretilmesi gerekmektedir. Bir dilin tüm yönleriyle öğretilmesi
dil bilgisi yoluyla gerçekleĢmektedir. Dil bilgisi, bir dilin kullanımında ortaya
çıkan bir kurallar bütünü olduğuna göre bu kuralları öğrencilere ezber yaparak ve
kuru bilgilerle değil, dilin kullanım alanı olan yazılı ve sözlü metinlerden
hareketle öğretilmelidir. Bu bağlamda bu araĢtırmanın amacı ortaokul Türkçe ders
kitaplarında yer alan dil bilgisi etkinliklerinin okuma ve dinleme/izleme
metinleriyle iliĢkilerini incelemektir. AraĢtırma nitel araĢtırma yöntemlerinden
temel nitel araĢtırma ile gerçekleĢtirilmiĢtir. AraĢtırmanın çalıĢma materyallerini
Türkçe Dersi Öğretim Programı (2019) ve ortaokul Türkçe ders kitapları
oluĢturmaktadır. AraĢtırmanın verilerini programda yer alan dil bilgisi
kazanımları, ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma ve dinleme/izleme
metinleri ile dil bilgisi etkinlikleri oluĢturmaktadır. AraĢtırmanın veri toplama
aracını, araĢtırmacı tarafından geliĢtirilen ―Dil Bilgisi Etkinliklerinin Metinlerle
ĠliĢkisi Tablosu‖ oluĢturmaktadır. AraĢtırmanın verileri doküman incelemesi
yoluyla toplanmıĢ ve içerik analizi tekniği ile çözümlenmiĢtir. AraĢtırma
sonucundan hareketle; 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı‘ndaki (Anıttepe, 2020) dil
bilgisi etkinlikleri metinlerle çok az iliĢkili, 6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı‘ndaki
(Ekoyay, 2020) dil bilgisi etkinlikleri metinlerle çoğunlukla iliĢkili, 7. Sınıf
Türkçe Ders Kitabı‘ndaki (Özgün, 2020) dil bilgisi etkinlikleri metinlerle çok az
iliĢkili ve 8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı‘ndaki (MEB, 2020) dil bilgisi etkinlikleri
metinlerle çoğunlukla iliĢkili olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır.
The aim of teaching Turkish language is to raise individuals who have
advanced comprehension and expression skills. It is necessary to teach the
language in all its aspects in order to raise individuals with advanced
comprehension and expression skills. Teaching a language with all its aspects
actualize through grammar. Since grammar is a set of rules that emerge in the use
of a language, these rules should be taught to students not by rote memorization
and plain knowledge, but based on written and oral texts, which are the field of
use of the language. In this context, the aim of this research is to examine the
relations of grammar activities with reading and listening/monitoring texts in
secondary school Turkish textbooks. The research was carried out with basic
qualitative research, which is one of the qualitative research methods. The study
materials of the research consist of Turkish Language Curriculum (2019) and
secondary school Turkish textbooks. The data of the research consist of grammar
achievements in the curriculum, reading and listening/monitoring texts and
grammar activities in secondary school Turkish textbooks. The data collection
tool of the research is the "Relationship Table of Grammar Activities with Texts",
which is developed by the researchers. The data of the research were collected
through document analysis and analyzed by content analysis technique. Based on
the results of the research, it has been concluded that the grammar activities in the
5
th Grade Turkish Textbooks are partially related to the texts, the grammar
activities in the 6th Grade Turkish Textbooks are mostly related to the texts, the
grammar activities in the 7th Grade Turkish Textbook are partially related to the
texts, and the grammar activities in the 8th Grade Turkish Textbook are mostly
related to the texts.
