İlkokul Öğrencilerinin Bilişsel Esnekliklerinin İncelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı; öğrencilerin bilişsel esnekliklerini bilişsel profil ve sınıf içi uygulamalar temelinde incelemektir. Bu araştırma ile ilkokul öğrencilerinin bilişsel esneklik düzeyi ve sınıf öğretmenlerinin bilişsel esnekliği destekleme sürecindeki uygulamaları, karşılaştıkları sorunlar ortaya konmuştur. Araştırmanın amacı doğrultusunda nicel ve nitel yöntemlerin bir arada kullanıldığı karma yöntem araştırmalarından açımlayıcı sıralı desen araştırma yöntemi olarak benimsenmiştir. Araştırmanın nicel boyutunda Wisconsin Kart Eşleme Testi kullanılarak öğrencilerin bilişsel esneklik düzeyi belirlenmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda ise sınıf öğretmenlerinin çocukların bilişsel gelişimini destekleyen ve desteklemeyen sınıf içi uygulamaları ile ilgili bilgi edinmek amacıyla görüşme ve gözlemler yapılmıştır. Araştırmanın nicel ve nitel verileri birlikte değerlendirilip yorumlanmıştır Çocukların bilişsel gelişimini destekleyen ve desteklemeyen sınıf içi uygulamaları incelemek için Amerikan Psikoloji Derneği’nin (1997) Öğrenci Merkezli Psikoloji İlkeleri şeklinde adlandırılan kurallar seti bir çerçeve olarak kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ilkokul öğrencilerinin bilişsel esneklik düzeyinin düşük olduğu görülmüştür. Sınıf öğretmenlerinin çocukların bilişsel esneklik düzeyini geliştirmek için bilişsel ve üstbilişsel stratejileri öğretmediği, düşünme becerilerini etkinliklerle desteklemediği, farklı öğrenme süreçlerine yer vermediği, sınıf içi tartışmalarla, akran iş birliğini teşvik edici ortamlar oluşturmadıkları, öğrencilerin bireysel özelliklerine göre öğretimi tasarlamadığı, farklı yöntem ve teknikleri kullanmadığı görülmüştür. Araştırma sonuçları birlikte değerlendirildiğinde öğrencilerin bilişsel esnekliklerinin düşük olmasında sınıf öğretmenlerinin tasarladıkları öğretim süreci ve öğrenme ortamının etkisinin olduğunu söylemek mümkündür.

The aim of this study is to examine students’ cognitive flexibility based on the cognitive profile and classroom practices. This study reveals the level of primary school students’ cognitive flexibility, and classroom teachers’ practices in the process of supporting cognitive flexibility as well as the problems they encountered. In line with the purpose of the study, an explanatory sequential design type of mixed method research, in which quantitative and qualitative methods are used together, was adopted. In the quantitative dimension of the study, the level of students’ cognitive flexibility was determined using the Wisconsin Card Sorting Test. In the qualitative dimension of the study, interviews and observations were made in order to obtain information about classroom teachers’ practices that supported or did not support children’s cognitive development. The quantitative and qualitative data of the study were evaluated and interpreted together. In order to examine classroom practices that supported or did not support children’s cognitive development, the American Psychological Association’s (1997) set of rules, known as the Learner-Centered Psychology Principles, was used as a framework. As a result of the research, it was seen that the primary school students’ level of cognitive flexibility was low. It was observed that the classroom teachers did not teach cognitive and metacognitive strategies to improve the children’s cognitive flexibility, did not support their thinking skills with activities, did not include different learning processes, did not create environments that encouraged peer collaboration with in-class discussions, did not design instruction according to the students’ individual characteristics, and did not use different methods and techniques. When the results of the study are evaluated together, it is possible to say that the teaching process and learning environment designed by the classroom teachers had an impact on the low cognitive flexibility level of the students.