Türk Tayyare Cemiyeti

Abstract

Bu çalışma, 1925-1934 yılları arasını kapsayan, Türk Tayyare Cemiyeti’nin kuruluşunda geçirdiği aşamaları ve olayları içine alan, arşiv değerlendirmesine dayalı bir araştırmadır. Çalışmada Türk Tayyare Cemiyeti’nin kuruluşunda yaşanan zorluklar, Mustafa Kemal Paşanın olaylara yaklaşımı, halkın bu yaklaşıma cevabı ve yaşanan heyecan, belgeler ışığında ortaya konulmaya çalışıldı. Araştırmada kullanılan belgeler, orijinal olmakla beraber, sosyolojik açıdan halkın o zamanki duygu, düşünce ve beraberliğini ortaya koyması açısından vesikalarla desteklenmiş bir vaka çalışmasıdır. Kuruluşunda büyük gayretler gösterilen, “Türk Tayyare Cemiyeti” başlığı altında yapılan bu araştırma, devlet ileri gelenlerinin hava savunmasında attığı ilk adımların, vatanın kalkınması için devlet ve milletin el ele nasıl birlikte çalışması gerektiği sonucunu bir kez daha ortaya koydu. Çalışmanın giriş bölümde, Osmanlı dönemi havacılık alanında dünya devletleri kadar gelişmiş olmasa da onlardan daha hızlı bir şekilde atılan ilk adımlar ele alındı. Birinci bölümde, Milli Mücadele dönemi Türk Havacılığı için Anadolu’da Türk Hava Kuvvetlerinin teşkilatlanması, 1920 yılında Türk Askeri Havacılığı, Anadolu’da yapılan kuruluş değişikliği ele alındı. Milli mücadele devam ettiği esnada oluşturulmaya çaba gösterilen Cumhuriyet havacılığının doğuşunda etkin rol oynayan, Anadolu’da oluşturulan Tayyare İstasyonları, Doğu ve Batı cephesindeki Türk Hava harekâtı üzerinde duruldu. İkinci bölümde kaleme alınan çalışma, araştırmanın asıl konusunu oluşturmaktadır. Bu bölümde, Türk Tayyare Cemiyetinin kuruluş amacı ve idari yapısı incelendi. Üçüncü bölümde ise Kurumun ayakta durması ve çalışmalarına devam edebilmesi için lazım olan gelirlere nasıl ulaştığı üzerinde duruldu. Cemiyetin yapmış olduğu faaliyetler araştırılarak düzenlediği kongreler, eğitim alanında açmış olduğu ilk hava dershanesi, Tayyare Makinist Mektebi ve Tayyare Mektepleriyle yaptığı faaliyetler araştırıldı. Cemiyetin eğitim alanında verdiği çabanın yanında, basılı yayın ile de meşgul olması münasebetiyle bu alanda hazırlamış olduğu dergiler incelendi. Bu dergilerden oldukça istifade edildi.

The study covering between 1925 to 1934 years includes the Works based on utilisation of archives about the foundation levels and events of Turkish Airplane Community. The approachment of Mustafa Kemal Pasha to events, the reply to the people to him and lived emotions were studied on the ligth of documentories. Used documentaries on the studyalong with original is a case study supported by documents from the angle of the reply to people then emotions, thoughts and togetherness of people. Greats efforts showed on the foundation of Turkish Airplane Community were put forth the necessary of the working together of state and nation fort he development of land supported with the state leaders on the air defense of country. Introduction section of the study; the first steps on airplane, how to developed during the Ottoman State were analysed. In this section, the getting organized of Anatolian air forces fort he Turkish Air Forces at the period of national struggle, Turkish military air forces during 1920 years, the foundation studies done Anatolian were handled. The playing important role on the establishment of republic air forces; Anatolian airplane stations, eart and west front the operation of Turkish Air Forces’s operations done at the east and West fronts were emphasized. At the third section; the main issues were explanied. The establishment objective of Turkish Airplane Community and management structure were examined. The continues of the community; how to get income to community were discussed. The activities of community such as congress, first education schools, airplane machinist school and airplane schools were investigated. At the same time, the published documants and journals were utilised during the preperation of this study.