Abstract:
Canlı bir varlık olarak tanımladığımız dil her millette olduğu gibi Türk milleti için de en birleştirici unsurdur. Çeşitli milletlerce bugüne kadar süren ve hâlen devam etmekte olan dil üzerinden ayrıştırma politikaları, Türkler ve dilleri üzerinde çoğu zaman yıkıcı etkilere neden olmuştur. Türk milletine kabul ettirilmeye çalışılan bütün bu ayrıştırma düşüncelerine rağmen dünya üzerindeki bütün Türklerin ortaklıklarından vazgeçmemesi adına farklılıklardan ziyade benzerliklerin ortaya çıkarılması kanısındayız. Bu ve buna benzer çalışmalar bütün Türk milletini ortak bir paydaya alacaktır.
Çağdaş Uygur Türkçesinin Hoten ağzının ve Türkiye Türkçesinin iç Anadolu ağızlarının dil mantığı açısından çok az farklılıklar bulunan kelimelerini ses, şekil ve anlam bakımından karşılaştırılması bu çalışmanın amacını teşkil etmektedir. Bu amaç doğrultusunda Çağdaş Uygur Türkçesi ve iç Anadolu ağızları üzerine yazılmış eserler incelenmiş ve ortak kelimeler üç ana başlık (fonetik, morfolojik, leksikolojik) altında incelenmiştir. İnceleme yapılırken eserlerin daha çok sözlük kısımlarından yararlanılmıştır.
Çalışma üç bölümden oluşmuştur. Birinci bölüm kısaca Uygur Türkleri ve Doğu Türkistan hakkında bilgi içermektedir. İkinci bölüm Hoten ağzının fonetik, morfolojik ve leksikolojik özelliklerini içermektedir. Üçüncü bölümde ise Hoten ağzı ile iç Anadolu ağızlarının fonetik, morfolojik ve leksikolojik benzerlikleri ortaya koyulmuştur.
Sonuç olarak Hoten ağzı ile iç Anadolu ağızlarının akraba Türk dilleri olduğu kanısına ulaşılmış ve bu sonuç örneklerle ispatlanmaya çalışılmıştır.
