Birleşik Cümle Üzerine

Abstract

Dilsel göstergelerin yalnız başlarına bir değeri yoktur; bunlar ancak belli bir dizge içinde değer kazanırlar. Yani bir dilsel birimin değeri, birlikte kullanıldığı öbür birimlerle girdiği yapısal ilişkiler içinde ortaya çıkar. İşte, yapıya dayalı bu ilişkiler yapısalcılığın temel dayanağını oluşturur. Günümüzde, gerçek anlamda sözdizim incelemelerinin yapısalcılıkla başladığı bilinmektedir. Sözdizim cümlenin öğelerini, cümle içinde dizilişini ve öğelerin kendi aralarındaki ilişkilerini inceler. Yapısalcı dil çalışmaları, bir yandan doğal bir dilin cümlelerini çözümlerken, bir yandan da bunların nasıl üretildiklerini belirlemeye çalışır. Cümle öğeleri arasındaki bağıntılar, cümlelerin kuruluş özellikleri, sözdizim incelemelerinin odak noktasını oluşturur. Bu çalışmada cümleler yapıları bakımından sınıflandırılarak, Türkçedeki birleşik cümle görünümleri üzerinde durulmaktadır. Çalışmayla, Türkçede cümlelerin yapı bakımından mantıksal bir düzleme oturtulması ve günümüz inceleme yöntemleriyle çözümlenmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda, yöntem olarak, “Üretici Dilbilgisi” ve “Bağımsal Dilbilgisinin dil inceleme modellerinden faydalanılmaktadır.