İslam Aile Hukukunda İspat

Abstract

Neslin devam etmesi için kurulan aile müessesesi toplumda saygın bir kurum olmakla birlikte özünde olan sorumluluk gereği bir takım tedbirleri zorunlu kılmıştır. Makro ve mikro ölçekte toplum düzenine göre değişkenlik arz eden tedbirler tarım toplumunda nüfus yoğunluğunun azlığı ve beşerî ilişkilerin de düzenli olmasına bağlı olarak kanûnî tedbirlerden çok şâhitlik müessesesini öne çıkarmıştır. Asr-ı saadetteki sosyal yapının da bu minvalde olması evliliklerin ispatının şâhitlik ve ilan ile sağlanacağı kanaatini oluşturmuştur. Sonraki dönemlerde artan fetihlerin de etkisiyle oluşan karma toplumda evliliklerin tescili gibi bir ihtiyaç gündeme gelmiştir. Benzer şekilde sanayi toplumunda da oluşan karma yapının etkisi ispat bağlamında devletleri birtakım kanûnî düzenlemelere sevk etmiştir. Maslahat gereği uygulanan bu tedbirlerle evlilikler tescilli ve tescilsiz olarak sınıflanmış ispat bağlamında da tescilsiz evliliklerin hukuki durumu araştırmaya konu olmuştur. Evlilik gibi çeşitli sebeplerle aile birliğine son vermek de insanlık tarihi kadar eskidir. İşleyiş sistematiğine göre tek taraflı irade beyanıyla boşamayı kabul eden İslam hukuku irade beyanın yanı sıra evlilik birliğini sonlandıran muhâlea. süt akrabalığı ve hürmet-i müsâhere gibi durumların oluşmasını da boşama sebeplerinden kabul etmiş ve bu gibi durumların iddia edilmesi halinde ispat yükümlülüğünü getirmiştir. Evlilik bağıyla taraflara yüklenen hak ve sorumlulukların yanında süt ile oluşan akrabalık da ispatın alanıdır. Zira kişinin nesebinin sahih olması lehine mâli hakları oluşturduğu gibi süt emmeyle de evlilik engeli oluşturur. Buna göre ispatın getirilmesiyle kişinin mali hakları korunurken aynı zamanda meşru’ olmayan evlilikler de engellenmiş olur.

In addition to being a respected institution in the society. family which is established for the continuation of the generation requires some measures inherently. Measures varying according to the social order in macro and micro scale have brought some legal regulations in the context of proof with the effect of mixed structure in the industrial society. In the agricultural society. the low population density and regular human relations have highlighted the institution of witnessing rather than legal measures. While the trust-based social structure of the golden age formed the belief that the proof of marriages are witnessing and announcemet. in the following periods. the necessity of registration of marriages has come to the fore in the mixed society that was also been formed with the effect of increasing conquests .With this measure implemented as a matter of interest. marriages are classified as registered and unregistered. So. the legal status of unregistered marriages in the context of proof has become a subject of investigation. Putting an end to family unity due to various reasons is as old as human history like marriage. While divorce authorization. which changes according to the operating system. is granted to the court in some systems. it is the right of the man in systems that accept divorce with a unilateral declaration of will.While proof of a divorce occured with the authority of the court does not form a legal problem. the divorces which occur withour legal courts are the interest area of law. In this context. the verbal and written forms of the declaration of will for divorce are handled within the framework of the proof methods and the validity of the declaration of will is determined. Protection of the generation which is among the necessities of religion. is associated with valid marriage. The lineage of the child. born with the suspicion of a vicious marriage. is also made a matter of proof. ix Moreover. ownership of the bail. which is a term regarding the care of the child. the conditions of occurence of the milk kinsihp that is accepted as obstacle in the clear islamic judgements and proof methods are handled thoroughly.