Davıd Greıg’ın The Archıtect Oyununda Mekân Ve İnsan İlişkileri

Abstract

Mekân, insanların kurguladığı en önemli olgulardan biridir. Mekânın kurgulanması çok farklı faktörlere bağlıdır. Tarihsel yazım içinde, mekânın kurgulanmasını başlatan ve geliştiren en bariz etmenler sosyal ve ekonomik olanlardır. İnsanlar bu etmenlere bağlı olarak kendilerine uygun mekanlar yaratmışlar ve bu mekanlara uygun yaşam pratikleri geliştirmişlerdir. Tarım toplumundan endüstri toplumuna geçişte mekân söyleminin içine pek çok yeni kavram dahil edilmiştir; mekânın sahiplenilmesi, kuşatıcılığı, dışlayıcılığı ve büyüklüğü gibi. Günümüz neoliberal ekonomi modeli kapsamında bu kavramlar farklı formlara dönüşmüştür. Mekânın alınıp satılabilirliği, bir mekânın kimlere açılıp açılmayacağı, şehirlerin gittikçe artan nüfus ihtiyacını karşılamak için toplu konutların şehirlerin hangi bölgelerine yapılacağı, kısaca mekân üzerinden bir rant ekonomisinin doğuşu neoliberal ekonomi modelinin olmazsa olmazlarındandır. Sosyal eşitsizliği körükleyen bir mekân anlayışı bu modelin doğurduğu sorunlardan biridir. Mekân sorunun temelinde hükümetler, politikalar ve yönetim biçimleri vardır. Ancak tümünden etkilenen tek varlık insandır. Modern hayatın krizlerinin tümünü kendinde toplayan insan mekân sorunundan da elbette ayrı düşünülemez. İngiliz tiyatrosunun önemli isimlerinden David Greig, The Architect oyununda, şehir içinde ve etrafında mekânın nasıl kurgulandığını gösterir. Bu kurguya dahil olan öznelerin sosyal ve psikolojik krizlerini mekân bağlamında gösterir. Mekânsal tasarımın kalitesinden, farklı sosyal geçmişlere sahip ailelerin mekanlara dağıtılmasına kadar hassas konuları her bir karakteri konuşturarak sorgulamamızı sağlar. Bu anlamda The Architect, edebiyat çalışmacılarına sosyoloji temelli çok zengin bir içerik sunar. David Harvey’in mekân sosyolojisi üzerine görüşleri ve Henri Lefebvre’nin günlük hayatımızın modern dünyada nasıl şekillendiğine dair değerlendirmeleri bu tezin en büyük kaynakları olmuştur. Ayrıca karakterlerin birbirleriyle ilişkilerini ve farklı mekanlardaki görünümlerini yorumlarken Zygmunt Bauman’dan çok faydalandım.

Space is one of the most important phenomena that humans created. The creation of space depends on different social and economic factors in historiography. People, despite the social and economic status, created appropriate spaces for themselves and their life practices. Due to the transition from an agriculture society to industrial society; many new concepts are included in the discourse of space such as the owning of space, the exclusion of the space, or the size of the space's size. Within the context of today’s neoliberal economy model, the concept of space has evolved. It can be bought and sold; it is open or close to some people, in which part of the city mass housing can be built, briefly the rise of rentier economy are the indispensable elements of neoliberal economy. The perception of space embittering social inequality is a result of this economic model. In the very core of the problem of space are politics and governmentality. However, it is man who is influenced by them. Man, collecting the crisis of modern life in himself, cannot be thought separate from the problem of space. David Greig, one of the most important representatives of the British Theatre, depicts how space is produced in and around the city. He shows the social and psychological crisis of the subjects who are involved in this production. He makes the reader question delicate issues such as the quality and design of space and the dispersion of families with different social backgrounds to the city. Thus, The Architect offers diverse sociological content to the researchers of literature. The thoughts of David Harvey on the sociology of space and Henri Lefebvre’s evaluations about our lives in modern times are the primary sources of this thesis. Furthermore, to interpret the interpersonal relations and their appearances in different spaces, I benefited from Zygmunt Bauman and Anthony Giddens.