Karşılaştırmalı Dramaturjik Yorum İle Tiyatro Oyunundan Televizyon Dizisine “Keşanlı Ali Destanı”

Abstract

Temellerini tiyatrodan alan dramaturji kavramı bugün modern sahnelemeler, dizi ve sinema gibi görsel sanatları içinde barından birçok alanda kullanılmaktadır. Dramaturjinin önemi her ne kadar bilinmese de yapılan çalışmalar, üzerine yazılan kaynaklarla giderek aranan ve yapılması zorunlu bir çalışma haline gelmiştir. Bugün birçok yönetmen dramaturglarla çalışmakta, masa başı çalışmalarında dramaturjik metin yorumunu öne çıkararak farklı okumalar yapabilmektedir. Edebi metinleri günümüz üzerinden okumak ve bugün bu metinler okunsa nasıl anlamlar çıkar derdi artık dramaturjinin vazgeçilmezi haline gelmiş ve yeniyi, tüketim ortamında farklıyı arayanların, çıkış noktası dramaturjik yorumla, okumayla olmuştur. Bu çalışmada da oyun yazarı olan Haldun Taner’in epik tiyatro akımından etkilenerek yazdığı Keşanlı Ali Destanı oyunu 2011 yılında yirmi bölüm olarak çekilmiş, yönetmenliğini Çağan Irmak’ın senaristliğini Özen Yula ve Özlem Havuzlu’nun yaptığı Kanal D yapımı olan Keşanlı Ali Destanı televizyon dizisi, yapısal ve görsel olarak dizi dramaturjisi kapsamında incelenmiştir. Tezin ilk kısmında tiyatro ve sinema sanatlarının dramaturji ile olan ortak noktaları incelenmiş, dramaturji kavramının çıkışı, günümüze kadar kullanımı araştırılmış daha sonra Haldun Taner’in de etkilendiği Bertolt Brecht’in epik diyalektik dramaturji kuramından bahsedilerek oyun ve televizyon dizisi üzerinden karşılaştırmalarına bakılmıştır. İkinci kısımda ise dramaturji meselesi karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Keşanlı Ali Destanı oyununun ekrana yansımış hali olan dizi uyarlaması, kuramsal dramaturjik yorumlamayla ve epik diyalektik dramaturji kuramıyla yapılmıştır. Böylece iki farklı görsel sanatın ortak ve farklılıkları dramaturji yorumuyla verilmiş ve tezin son kısmında sonuçlanarak yargı ve öneriler saptanmıştır.

Concept of dramaturgy which takes its base from theatre is now used in many fields that contains within itself, visual arts such as modern staging, series and cinema. Although the importance of dramaturgy remains unknown, it has become an increasingly compulsory and demanded field with all its studies and written sources. Today many directors are already working with dramaturgs which enables them to perform better readings by highlighting dramaturgic text interpretations in their studies. Reading literary texts from modern point of view and issues regarding which meanings would these texts omit have become essential to dramaturgy. Dramaturgic studies and interpretations have become the starting point of people who are searching for the new and the different in consumption setting. The play named “Keşanlı Ali Destanı” which has been written by Haldun Taner -who was inspired by epic theater style- became a twenty episodes long television series in 2011 for TV channel Kanal D, by the Director Çağan Irmak and scriptwriters Özen Yula and Özlem Havuzlu. This series has been structurally and visually examined in the extent of series dramaturgy and is the subject of this study. In the first part of the thesis, the common points of theatre and cinema arts with dramaturgy is examined, the emergency of the term dramaturgy and its usage till today have been studied. Later in the thesis; Bertolt Brecht’s (who inspired Haldun Taner) hypothesis of epic dialectic dramaturgy is mentioned and compared through plays and series. In the second part of the thesis, the matter of dramaturgy is examined through comparison. TV adaptation of the said play “Keşanlı Ali Destanı” is examined by hypothetical dramaturgic interpretation and epic dialectic dramaturgy hypothesis. Thus, two different visual arts and their differences are given by dramaturgic interpretation and concluded within the last part of the thesis while determining the judgements and suggestions