Belâgat İlmi Açısından İsra ve Tahrîm Sûreleri: Karşılaştırmalı Bir İnceleme

Abstract

İnsan nefsinde etki bırakacak şekilde sözü yerinde, zamanında, doğru ve güzel söylemek olarak ifade edilen belâgat, kökleri Cahiliye Dönemi Arap şiirine gidip müphem olan kısımlarda Kur‟ân âyetlerinin açıklanmasına bu vesileyle Işık tutan bir ilimdir. Bunu Hz. Ömer (r.a.) Bu şekilde ifade etmiştir: “Ey inananlar! Cahiliye Dönemi şiiriyle ilgilenin, çünkü o şiirlerde sizin kitabınızın tefsiri vardır.” Bu Ģekilde Ģiirlerin kaynak gösterilmesi, fesâhat ve belâgat açısından Arap dilinin en güzel örnekleri olmalarıydı elbette. Sahabe-i Kirâm, Kur‟ân âyetlerinde anlayamadıkları yerleri Hz. Peygamber (s.a.v.)‟den öğreniyorlardı. Bu anlama çabaları Hz. Peygamber (s.a.v.)‟in irtihalleri sonrasında da devam etmiştir. Bu çalışmalar içerisinde beĢer sözüne benzemeyen ilahî kelâmın eĢsiz güzelliklerini ortaya çıkarma çabası da yer almaktaydı. Önceleri tefsircilerin, dilcilerin, kelâmcıların eserlerinde yer yer gözler önüne serilen bu edebî güzellikler, daha sonra “Belâgat Ġlmi” adı altında bağımsız bir ilim olarak yerini almıştır. Belâgatçılar eserlerini genelde üç ana başlık altında derlemişlerdir. Bunlar: Beyân, Meânî, ve Bedi'dir. Bu çalışmada belâgat ilmi yanında Mekkî ve Medenî sûrelerin özelliklerine de yer verilerek Mekkî olan İsrâ sûresi ile Medenî olan Tahrîm sûrelerinin edebî sanatları tesbit edilerek belâgat ilmi açısından karşılaştırmalı bir değerlendirmesi yapılmıştır.

The rhetoric, which is expressed as saying true, correct and beautiful in a way that leaves an effect on the soul, is a science that sheds light on the explanation of the Qur'anic verses in ambiguous parts by going to the Arabic poetry of the Jahiliyya Period. Hz. Umar (r.a.) Stated as follows: “O believers! Be interested in the poetry of the Age of Ignorance, because those poems contain an interpretation of your book.” In this way, it was of course that poems were the best examples of the Arabic language in terms of reference, misunderstanding and rhetoric. The Companions of the Quran learned the places they could not understand from the Messenger of Allah. Efforts to understand this continued after the death of the Prophet. Among these studies, there was also the effort to reveal the unique beauties of the divine theology, which did not resemble the word human. These literary beauties, which were previously revealed in the works of exegesis, linguists and theologians, later took their place as an independent science under the name of “Belâgat Science”. The eloquent people generally compiled their works under three main headings. These are: Mânî, Beyân and Bediî. In this study, a comparative evaluation was made in terms of rhetoric by determining the literary arts of the Surah of Isrâ, which was Mekkî, and of the surah of Tahrîm, which was civilized, by including the characteristics of the Meccan and Civilized surahs besides rhetoric science.