Çakıldak Fındık Çeşidinin Türk Fındığı (Corylus Colurna L.) Anacı Üzerinde Sürgün ve Durgun Dönemde Aşıyla Çoğaltılması

Abstract

Bu çalışma, ilkbahar ve yaz mevsimlerinde 2-3 yaşlı Corylus colurna L. çöğür anaçları üzerinde Çakıldak fındık çeşidinin aşıyla çoğaltma imkanlarını araştırmak için Ordu ili Ünye ilçesinde yürütülmüştür. İlkbahar döneminde üç yıl (2020-2022) süreyle ısıtmasız yüksek plastik tünel koşullarında beş farklı tarihte (4 Nisan, 11 Nisan, 18 Nisan, 25 Nisan ve 2 Mayıs) dilcikli aşı ve üç farklı tarihte (2 Mayıs, 9 Mayıs ve 16 Mayıs) yama göz aşısı yapılmıştır. Dilcikli aşılarda günlük taze ve buzdolabında 4 °C' de bekletilmiş olmak iki farkı kalem tipi kullanılmıştır. Yaz döneminde bahçe şartlarında iki yıl (2021-2022) süreyle üç farklı tarihte (6 Ağustos, 13 Ağustos ve 20 Ağustos) taze aşı gözleriyle yama göz aşıları uygulanmıştır. En yüksek aşı başarı oranları, ısıtmasız yüksek plastik tünel koşullarında ilkbahar döneminde 4°C' de bekletilen aşı kalemi uygulamasıyla yapılan dilcikli aşılarda 2020 ve 2022 yılı 4 Nisan ve 2020 yılı 11 Nisan (%93.3), yama göz aşılarında üç yıl süreyle 16 Mayıs (%93.3) ve bahçe koşullarında yaz döneminde yapılan yama göz aşılarında üç yıl süreyle 20 Ağustos (%93.6) tarihli aşılardan elde edilmiştir. İlkbahar dönemi dilcikli aşılarda üç yıl süreyle aşı tarihi ve aşı kalemi tipi başarı oranını ve aşı sürgün gelişimini öemli düzeyde etkilerken, 4°C' de bekletilen aşı kalemleri kullanıldığında daha başarılı sonuçlar alınmıştır. İlkbahar ve yaz dönemi yama göz aşılarında aşı tarihleri aşı başarısını ve aşı sürgün gelişimlerini etkilemiştir. Yıllara, aşılama tarihlerine ve uygulamalara bağlı olarak, ilkbahar dönemi dilcikli aşıları 171.8-205.2 cm, ilkbahar dönemi yama göz aşıları 150-218 cm ve yaz dönemi yama göz aşıları 206-228 cm arasında değişen aşı sürgünleri geliştirmişlerdir. Sonuç olarak, Ünye ekolojik şartlarında Corylus colurna L. çöğür anaçları üzerine aşılı Çakıldak fındık çeşidinin ilkbahar ve yaz dönemi aşılama çalışmalarından başarılı sonuçlar elde edilmiştir.

This study was carried out in Ünye district of Ordu province to investigate the propagation possibilities of Çakıldak hazelnut cultivar by grafting on 2-3 years old Corylus colurna L. seedling rootstocks in spring and summer seasons. The whip grafting on five different dates (4 April, 11 April, 18 April, 25 April, and 2 May) and the patch-budding on three different dates (2 May, 9 May, and 16 May) were applied for three years (2020-2022) under unheated high plastic tunnel conditions in the spring. Two types of scions, daily fresh and stored at 4°C were used for whip grafting. In addition, patch-buddings were made using fresh buds on three different dates (6 August, 13 August, and 20 August) for two years (2021-2022) in field conditions during the summer period. The highest grafting success for whip grafting under unheated high plastic tunnel conditions in the spring was achieved on April 4, 2020, and 2022 (93.3%) and April 11, 2020 (93.3%) using scions stored at 4°C. In the patch-budding exposed to unheated high plastic tunnel conditions in the spring period, he highest grafting success was on May 16 (93.3%) for 3 years. In addition, the highest grafting success for patch-budding in the field conditions in the summer period was on August 20 (93.6%) for 3 years. In the whip grafting in the spring period, the grafting date and type of scion significantly affected the success percentage and shoot development in the grafted plants for three years. More successful results were obtained with the cuttings stored at 4°C. The grafting success and shoot development were influenced affected by the grafting date in the spring and summer patch-buddings. The shoot development in the grafted plants varied between 171.8-205.2 cm for spring whip grafting, between 150-218 cm for spring patch-budding, and 206-228 cm for summer patch-budding. As a result, successful results were obtained from the spring and summer period grafting studies of Çakıldak hazelnut cultivar grafted on Corylus colurna L. seedling rootstocks under Ünye ecological conditions.