2000 Yılından Sonra Türk Sinemasındaki Yol Filmlerinin Mikhail Bakhtin’in Kronotop Kavramı Bağlamında Ġncelenmesi

Abstract

Zaman ve mekân kavramları felsefe tarihi boyunca çeşitli görüş farklılıkları ile tartışılmıştır. Zaman ve mekânın birlikteliğinde oluşan Kronotop kavramı Bakhtin tarafından görecelik teorisinin yardımıyla edebiyat alanına aktarılmıştır. Kronotop kavramı anlatı türleri için yeni bir araştırma alanı yaratır. Sinema da roman gibi anlatı türüne dayalı bir sanat dalıdır. Bu doğrultuda içerisinde Bakhtin'in kavramsal olarak açıkladığı kronotop öğelerini barındırabilir. Bir tür olarak yol filmleri ise Bakhtin'in bahsettiği kronotopların görünür olması için yeterli bir alana sahiptir. Bütün büyük olaylar yolda başlar ve kahramanın yolculuğu sırasında olaylar ortaya çıkar. Ayrıca yol kavramı sadece edebiyat için değil sinema sanatı için de önemlidir. Kahramanlar kendilerini yol boyunca keşfeder ve değişimleri yolda olur. Yola çıkmış bir kahraman artık eskisi gibi olmayacağının farkındadır. Yol ile birlikte zaman ve mekân bir araya gelerek kendilerini görünür kılar. 1996 yılından sonra Türk sineması bireysel bir değişim içerisine girmiştir. Bu dönemden itibaren yeni yönetmenler ilk filmlerini yaparak bağımsız bir biçimde filmlerini Türk sinemasına kazandırmaya başlamıştır. Bu filmler, Türk sinemasının dünya sinemasında festivallerden aldıkları başarılı sonuçlar ile görünür olmasına katkı sağlamıştır. Özellikle 2000 yılından sonra yeni filmlerini yapan yönetmenler yeni Türk Sinemasının temelini oluşturarak Türk sinemasına belirli bir kimlik kazandırmaktadır. Yeni Türk sinemasında karakterlerin yolculukları, bireysel yalnızlıkları, varoluş çabaları, taşra ve taşra insanı gibi konular bu yeni Türk sinemasında sıkça işlenmeye başlamıştır. Türk sinemasında bugüne kadar yol temasına uygun kaç adet film üretildiği belli değildir. Fakat seçilen dört film ile mikro düzeyde, Türk sinemasında karakterlerin yolculuğuna odaklanmış ve yol türüne uygun filmler mevcuttur. 2000 yılı sonrası Türk sinemasında yol filmi temasının işlendiği Yumurta (2007), Pandora'nın Kutusu (2008), Kosmos (2010), Bir Zamanlar Anadolu'da (2011) filmlerinde bulunan kronotopların durumları, Bakhtin'in tespit etmiş olduğu yol-karşılaşma, misafir odası-salon, şato (konak-köşk-yalı), taşra kasabası ve eşik kronotopları doğrultusunda irdelenmiştir.

Throughout history of philosophy, time, and space concepts have been discussed with differences of opinions. The term Chronotope which is the idea of unity in time and space is introduced to the literature field by Bakhtin with the help of relativity theory. Referred Chronotope notion creates new research areas for new fiction types. Cinema is an art field dependent on the narrative genre like novels. Chronotope elements that Bakhtin explains conceptually, can be found in the cinema as well. In addition to that, road films as a genre have enough space to bring into view Bakhtin‘s notion. All the ―major‖ events begin on the road and events starting to occur during the protagonist‘s journey. The idea of the road is important in the cinema as much as it is for literature. Protagonists discover themselves along the way and above all their change happens during the road. A protagonist on the road aware of the knowledge that it will no longer be the same. As the story goes along the road, time and space come together and become visible through the chronotope. After 1996, Turkish cinema ―has been‖ going through a transformation phase for individual change. From this period, it has brought new films to Turkish cinema that newcomer directors made their debut feature films. These films have been made Turkish cinema much more visible and recognizable in the world cinema as a result of the successful results that they have from the festival runs. Especially with the new millennium, iconoclastic directors who make their new feature films gave Turkish cinema a certain identity by forming the new basis. New wave Turkish Cinema takes hero‘s; journey, their individual loneliness, existence efforts, and characters of rural areas as a subject more often. It is not clear to obtain how many films have been produced in the Turkish Cinema with a road theme to this date. In this study, with the help of selected four movies, we are focused on the character‘s journey at the micro-level according to the clearly visible road theme. The chronotope notion will be examined carefully in the context of road themed films which has been produced after 2000. Bakhtin‘s identified chronotope thesaurus such as road-encounter, guest room - living room, castle (mansion, pavilion, villa), rural towns and chronotope thresholds, will be studied in the context of referring movies which is; Egg (2007), Pandora‘s Box (2008), Kosmos (2010), Once Upon a Time in Anatolia (2011).