XV ve XVI. yüzyıllarda Birgi Kazası'nın Sosyal ve Ekonomik Yapısı

Abstract

Günümüzde İzmir ilinin Ödemiş ilçesine bağlı bir belde durumunda olan Birgi, birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. M.Ö 3000 de yerleşim almaya başlayan Birgi, Ortaçağ da önem kazanmaya başladı. 14. yüzyılda Aydınoğulları'nın egemenliğine girdi ve uzun süre bu beyliğe başkentlik yaptı. Birgi 1391'e doğru Isa Bey tarafından Osmanlılar' a terkedildi. Ancak Ankara Savaşı'ndan sonra yeniden Aydınoğulları'nın eline geçmiştir, bir ara İzmir Beyi Cüneyd Bey tarafından işgal edildiyse de II Murad tarafından kesin olarak Osmanlı hâkimiyeti altına alındı. Osmanlı hâkimiyetinde, Aydın sancağına bağlı bir kazanın merkezini teşkil eden Birgi, bilhassa 15. yüzyıldan itibaren 19. Yüzyıla kadar uzanan yavaş ve sürekli bir gelişme seyri gösterdi. Günümüzde Birgi, gerek Aydınoğulları'nın gerekse egemen olan diğer Türk İslam devletlerinin bıraktığı mimari şaheserler ile adeta müze kent niteliğindedir. Birgi bu özelliği ile dünya kenti olmaya aday bir kent konumuna gelmiştir. Nitekim Birgi, 2012 yılında UNESCO'nun Dünya Kültür Mirası geçici listesine dâhil olmuş ve geleceğe yönelik umutları artmıştır. Çalıştığımız bu üç Tapu Tahrir Defterlerinde (08-87-148) bazı genel bilgiler şu şekildedir: Birgi'de 1478 yılında 10 mahalle mevcut iken 1512 yılında mahalle sayısı 14 e yükselmiştir. 1529 yılına geldiğimizde ise mahalle sayısı 12 ye düşmüştür. Köy bazında veriler ise şu şekilde kayıtlıdır: 1478 yılında Birgi de 90 pare köy bulunur. Ancak köy sayısı 1512 ye gelindiğinde yükseliş gösterip 95 e çıkmıştır. 1529 yılında ise hem köy hem de nüfusta bariz bir artış olup 120 pare köy kaydı yazılmıştır. Diğer Osmanlı kazalarının pek çoğunda da olduğu gibi Birgi Kazası'nın nüfusunun büyük çoğunluğu da kırsal alanda yaşamaktadır. Osmanlı İmparatorluğu'nun ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayandığı için kırsal nüfus, şehir nüfusuna oranla her zaman daha fazla bulunmuştur. Topraklarının önemli bir kısmı padişah ve şehzade hassına ayrılmış olan Birgi'de incelediğimiz dönem içinde halk geçimini büyük oranda tarım ve hayvancılıktan sağlamaktadır.

Today Birgi, which is a town of Ödemiş district of İzmir, hosted many civilizations. Beginning to take settlements in 3000 BC, Birgi began to gain importance in the Middle Ages. In the 14th century, it came under the rule of Aydınoğulları and served as the capital of this principality for a long time. Birgi was left to Ottomans by Isa Bey towards 1391. However, after the Ankara War, it was re-occupied by the Aydınoğulları, although it was occupied by Cüneyd, the ruler of İzmir, but it was definitely under Ottoman rule by Murad II. Birgi, which was the center of an accident under the rule of Aydın under Ottoman rule, showed a slow and continuous development, especially from the 15th century to the 19th century. Today, Birgi is a museum city with architectural masterpieces left by Aydınoğulları and other Turkish Islamic states. With this feature, Birgi has become a city candidate to become a world city. As a matter of fact, in 2012, Birgi was included in the UNESCO temporary list of World Cultural Heritage and hopes for the future increased. Some general information is given in these three Tapu Tahrir Registers (08-87-148) that we have worked as follows: While there were 10 neighborhoods in 1478 in Birgi, the number of neighborhoods increased to 14 in 1512. In 1529, the number of neighborhoods decreased to 12. Village-based data are recorded as follows: In 1478, there are 90 villages in Birgi. However, when the number of villages increased to 1512, it rose to 95. In 1529, there was an obvious increase in both the village and the population, and 120 village records were recorded. As in most of the other Ottoman accidents, the majority of the population of Birgi Accident lives in rural areas. Since the economy of the Ottoman Empire was based on agriculture and animal husbandry, the rural population was always higher than the urban population. . An important part of the territory of the Sultan and the prince was separated from the sensitive Birgi'de examined during the period of the people's livelihood is largely from agriculture and livestock.