Fuzûlî’nin Türkçe Dîvânı’ndaki Gazellerde Edebî Sanatlar

Abstract

XVI. yüzyıl Klâsik edebiyat şairi Fuzûlî, hem yaşadığı yüzyılın hem de Türk Edebiyatının tanınmış şairlerinden biridir. Aşk ve ızdırap şairi Fuzûlî, yüzyıllar geçmesine rağmen edebiyat dünyamızdaki yerini korumakta ve birçok araştırmanın inceleme alanı olmaya devam etmektedir. Hem şairliği hem de eserleriyle edebiyat kültürümüze zenginlik katan Fuzûlî’nin eserleri üzerine yapılan çalışmalar sayesinde eserlerinin anlaşılması, tanıtılması kolaylaşmaktadır. Fuzûlî, duygu ve düşünce dünyasını şiirlerine edebî sanatlar aracılığıyla başarıyla aktarmış bir şairdir. Bu kabiliyetini yoğun bir şekilde gördüğümüz şiirleri ise şüphesiz Türkçe gazelleridir. Fuzûlî’nin bu başarısı Klâsik şiirimizde gazel şairi olarak anılmasını da sağlamıştır. Bu çalışmada Fuzûlî’nin Türkçe Dîvânı’ndaki gazellerde edebî sanatların tespiti, tasnifi ve kısmen de tahlilini yaptık. Edebî sanatlar hakkında öz bilgiler verip edebî sanat tespiti yaptığımız beyitleri ise ait olduğu başlık altında beyit sırasına göre derledik. Açıklamalı beyitlerin günümüz Türkçesindeki karşılığı veya açıklamasını vererek tespit ettiğimiz edebî sanatın beyit üzerindeki anlaşılırlığını artırmaya çalıştık. Ayrıca XVI. yüzyılda yazılmış bir eserde edebî sanatların kullanım sıklığını da göstermeye çalıştık.

Fuzuli, a 16th century Classical literature poet, is one of the well-known poets both of the century he lived and of the Turkish Literature. Fuzuli, the poet of love and anquish, in spite of the centuries to have passed, keeps his importance in the world of literature and has continued being the field of many researches. Thanks to the researches on the works of Fuzuli, who enriched our literature culture both with his poetry and works, it becomes easier that these works are understood, and introduced. Fuzuli is a poet who transferred the world of feelings and ideas to his poems successfully via literary arts. Of all his poems, in which we see that skill of him intensively are undoubtedly his Turkish ghazals. That success of him has also helped him being remembered as the Poet of Ghazal in our Classical poetry. In this work, we detected, classified and partially analysed the literary arts in Fuzuli’s Turkish Divan. We also compiled the couplets, which give core knowledge about the litarary arts and which we used for the detection of literary art, under the title they belong according to couplet order. By providing the Turkish equivalent or the explanation of the explained-couplets in Turkish used at present, we tried to increase the comprehensibility of the literary art we had detected on the couplet. Besides, we tried to show the frequency of the literary arts used in a work written in 16th century