Davranışsal İktisat Çerçevesinde Otomobil Satın Alma Davranışları: Kamu Çalışanları Örneği

Abstract

Tüketiciler, birçok unsurun etkisinde kalarak rasyonel anlamda kararlar verememektedirler. Bundan dolayı klasik iktisada yeni bir bakış açısı geliştiren davranışsal iktisat bilimi, tüketicilerin her zaman rasyonel karar veremeyeceğini tüketim davranışlarında sınırlı rasyonel olabildiklerini ileri sürmektedir. Bu çalışmanın amacı, tüketici tercihlerinin davranışsal iktisat çerçevesinde incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda davranışsal iktisadın genel çerçevesi çizilerek, gelişim sürecine değinilmiş, diğer bilimlerle ilişkisi açıklanarak bu disiplinin sosyal bir bilim olduğu ortaya konulmuş, günlük yaşamımızdaki yeri tartışılmış ve çalışmanın ikinci bölümünde tüketici davranışları ele alınmıştır. Tüketici davranışlarını etkileyen unsurlar ve tüketici davranış modelleri açıklanmıştır. Araştırmanın uygulama kısmında yer verilen anket çalışmasıyla İstanbul ilinde görev yapmakta olan kamu görevlilerinin tüketim davranışlarında psikolojik ve sosyolojik değişkenlerin etkisinde karar verip vermediği ortaya konulmuştur. Katılımcıların satın alma davranışını etkileyen faktörlere ilişkin elde edilen sonuçlarda sosyolojik faktörlere yönelik görüşlere daha yüksek düzeyli bir katılım sağladıkları ortaya çıkmıştır. Katılımcıların psikolojik ve sosyolojik faktörlere ilişkin görüşleri ile meslekleri arasında anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür. Katılımcıların psikolojik ve sosyolojik faktörlere ilişkin görüşleri ile aile gelir düzeyi arasında anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Sonuç olarak otomobil örneği üzerinden tüketim tercihleri incelenen memurların psikolojik ve sosyolojik değişkenlerin etkisinde kalarak her zaman rasyonel karar alamadıkları saptanmıştır. Bu bağlamda tüketicilerin tüketim tercihleri irdelenirken tek başına klasik iktisat yaklaşımlarının yetersiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

As consumers are under the influence of many factors, they are unable to make rational decisions. For this reason, behavioural economics, which develops a new perspective on classical economics, alleges that consumers are not always able to make rational decisions and they can limitedly be rational in consumption behaviours. The aim of this study is to examine consumer preferences within the frame of behavioural economics. In accordance with this purpose, the development process of behavioural economics has been mentioned by drawing its general framework, that this discipline is a social science has been revealed by explaining its relationship with other sciences, the position of behavioural economics in our daily lives has been discussed and consumer behaviours have been dealt with in the second part of the study. The factors that affect consumer behaviours and consumer behaviour models have been explained. With the questionnaire study in the implementation part of the survey, it has been revealed whether public employees who work in İstanbul province make decisions under the influence of psychological and sociological factors in consumption behaviours. According to the obtained results related to the factors that affect participants’ buying behaviour, it has been revealed that participants have achieved a higher level of participation in the views intended for sociological factors. A meaningful difference has been observed between participants’ views related to psychological and sociological factors and their jobs. A meaningful difference hasn’t been encountered between participants’ views related to psychological and sociological factors and household income levels. Consequently, it has been determined that employees who are examined their consumption preferences through the example of car are not always able to make rational decisions as they are under the influence of psychological and sociological factors. In this context, while consumers’ consumption preferences are being scrutinised, it has been concluded that classical economics approaches are singly inadequate.