Türk Mitolojisindeki Grafik Sembollerin Günümüz Logo Tasarımlarına Yansımaları: Kuş Figürü Örneği

Abstract

Köklü bir tarihe sahip olan Türkler zengin bir kültüre, birbirinden değerli mitsel ögelere sahiplerdir. Orta Asya’da Çin sınırlarında doğmaya başlayan Türk kültürü, günümüz Türk devletlerinde yaşatılmaya çalışılmaktadır. Tarih boyunca Çin, Hint, İran, Arap, Hitit ve Helen kültürleriyle kaynaşarak zenginleşen Türk kültürü, çeşitlilikler göstermesine rağmen asıl kökeninden kopmamayı başarmıştır. Yazılı kültüre geç geçilmesi ve Türkiye’nin geç kurulmasıyla Türk kültürü, sağlam temellerde kurulamamış ve sonraki dönemlere kültürel ögelerin yansımalarında aksaklıklar olmuştur. Türk mitolojisi, bugünkü akademik şartlar doğrultusunda bir çok devletin tarihi irdelenerek tam olarak aydınlatılamamış, fakat bu mitolojinin zengin mitsel ögelere sahip olduğundan söz edilebilir. Bu çalışmada, genel olarak Türk mitolojisine ait olduğu çeşitli bulgu ve kaynaklarla kanıtlanan grafik tasarım ögeleri, özellikle kuş figürleri incelenmiştir. Kuş figürlerinden yırtıcı kuşlar, Gök Tanrı inancına sahip olan eski Türklerde hayranlık uyandırmış ve onları Tanrı’nın elçisi olarak görmüşlerdir. Gökyüzünün en güçlü hayvanları olan yırtıcı kuşlar, Türk kültüründe gücün, hakimiyetin ve asaletin yegane sembolü olmuştur. Fakat bu sembollerden yalnızca çift başlı kartal sembolü günümüze kadar ulaşmıştır. Bu çalışmanın amacı, çift başlı kartal dışında, farklı kuş figürlerinin farklı anlamlarla Türk mitolojisinde yer edindiğini vurgulamaktır. Türk mitolojisinde doğan, baykuş, karga, kuğu, hüthüt, bülbül, güvercin, kaz, leylek, tavuk, tavuskuşu gibi birçok kuş sembolü vardır. Bu araştırmada keşfedilen kuş sembolleri, yaygın sanat alanı grafik tasarımın alt dalı olan örnek logo tasarımlarıyla Türk kültürüne kazandırılmaya çalışılmıştır.

Turks who have a rich history have a rich culture and valuable mythical elements. Turkish culture, which started to be born in China borders in Central Asia, is tried to be kept alive in today's Turkish states. Turkish culture, enriched by Chinese, Indian, Iranian, Arab, Hittite and Helen cultures throughout history, has managed to not break away from its original origins. Creation of written sources in later periods and be established in the late Turkey, Turkish culture has been problematic to transfer to the next generation. Turkish mythology can not be fully understood by examining the history of many states in line with today's academic conditions, but it has rich mythical elements. In this study, especially bird figures and graphic design elements which have been proven by various findings and sources, have been examined. Predatory birds of bird figures have evoked admiration in the ancient Turks who had the belief in the God of Heaven, and regarded them as the envoy of God. Predatory birds, the most powerful animals of the sky, has become the sole symbol of power, domination and nobility in Turkish culture. However, only the double-headed eagle symbol has survived to this day. The aim of this study is to emphasize that there are different bird figures with different meanings except the double - headed eagle in the Turkish mythology. In Turkish mythology, there are many bird symbols such as owls, crows, swans, huttus, nightingales, pigeons, geese, storks, chickens, peacocks. The bird symbols discovered in this research were tried to be introduced to Turkish culture with sample logo designs, which is the sub-branch of graphic art.