Akran Zorbalığıyla Başa Çıkmada Sosyal Beceri Temelli Psikoeğitim Programının Etkisinin İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı sosyal beceri temelli psikoeğitim programının ortaokul öğrencilerinin zorba veya kurban olma düzeyleri üzerindeki etkisini incelemektedir. Araştırma, ön test- son test kontrol gruplu deneysel desene göre tasarlanmış ve çalışma grubunun belirlenmesinde basit seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubunu ortaokul 6. ve 7.sınıfta öğrenim gören 30 öğrenci (12 kız, 18 erkek) oluşturmuştur. Deney, plasebo ve kontrol gruplarının her birine 10’ar öğrenci katılmıştır. Deney grubuna 8 oturumluk sosyal beceri temelli psikoeğitim programı uygulanmıştır. Plasebo grubuna tek oturumluk temel düzeyde zorbalık semineri verilmiştir. Kontrol grubuna ise herhangi bir işlem yapılmamıştır. Deney, plasebo ve kontrol gruplarına ilişkin veriler ön test, son test ve beş aylık izleme testlerinden elde edilmiştir. Verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu ve Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği Ergen Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 21.00 paket programından yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, sosyal beceri temelli psikoeğitim programı, deney grubundaki öğrencilerin hem kurban hem de zorba olma düzeylerini azaltmada etkilidir. Öğrencilerin kurban olma düzeyi anlamlı fark oluşturmayacak şekilde son testte yükselmiş ancak 5 aylık izleme testi ölçümlerinde anlamlı şekilde düşmüştür. Bu durum programın kurban olma düzeyini azaltmada etkili olduğu şeklinde yorumlanmıştır. Öğrencilerin zorba olma düzeylerindeki azalma ise hem son testte hem de müdahale bittikten 5 ay sonra yapılan izleme testinde devam etmiştir. Plasebo grubuna tek oturumluk temel düzey zorbalık semineri verilmiş ve herhangi bir etkisinin olmadığı yapılan ölçümlerde görülmüştür. Araştırma sonuçları alan yazındaki ilgili çalışmalar incelenerek tartışılmış ve gelecekte yapılacak çalışmalara ilişkin önerilerde bulunulmuştur.

The aim of this study is to examine the effect of a social skills-based psychoeducation program on middle school students' levels of being a bully or a victim. The research was designed according to the experimental design with pretest-posttest control group and simple random sampling method was used to determine the study group. The study group consisted of 30 students (12 girls, 18 boys) studying in the 6th and 7th grades of secondary school. Ten students each participated in the experimental, placebo and control groups. An 8-session social skills-based psychoeducation program was applied to the experimental group. The placebo group was given a one-session basic level bullying seminar. No action was taken in the control group. Data for the experimental, placebo, and control groups were obtained from pre-test, post-test, and five-month follow-up tests. Personal Information Form and Peer Bullying Scale Adolescent Form were used to collect data. SPSS 21.00 package program was used in the analysis of the data. According to the results obtained from the research, the social skills-based psychoeducation program is effective in reducing both the victim and bully levels of the students in the experimental group. The level of victimization of the students increased in the post-test without making a significant difference, but decreased significantly in the 5-month follow-up test measurements. This situation was interpreted as the program was effective in reducing the level of victimization. The decrease in the level of bullying of the students continued both in the post-test and in the follow-up test 5 months after the intervention ended. A one-session basic-level bullying seminar was given to the placebo group and it was seen that it had no effect in the measurements. The results of the research were discussed by examining the relevant studies in the literature, and suggestions were made for future studies.