Covid-19 Pandemisi Döneminde Türkiye’de Para ve Maliye Politikasının Karşılaştırılması

Abstract

Salgın hastalıklar dünyada çeşitli dönemlerde ekonomileri etkilemiştir. Bunlardan sonuncusu koronavirüstür. Çin’in Hubey eyaletine bağlı Wuhan kentinde ortaya çıkan hastalık kısa süre içerisinde uluslararası alanda yaygınlaşmıştır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından kısa sürede bu hastalık küresel bir pandemi olarak ilan edilmiştir. Hastalığın yaygınlaşmasının engellenmesi için alınan tedbirler başlangıçta belirsizlik ortamı yaratmıştır. Ortaya çıkan belirsizlik süreci finansal piyasaları ve reel sektörü olumsuz etkilemiştir. Salgın döneminde işsizliğin önüne geçmek, üretim faaliyetlerinin durmasını engellemek ve hane halklarının gelir düzeyini korumak için genişletici para ve maliye politikaları izlenmiştir. Bir yandan hükümetler diğer yandan merkez bankaları para musluklarını açmıştır. Ancak 2020 yılı yaz aylarında tedbirlerin azaltılması talebi canlandırmış ve başta petrol olmak üzere emtia ile enerji fiyatları yükselmiştir. Bu durum dünyada enflasyonu yükseltmiş ve Merkez Bankaları politika faizlerini yükseltmeye başlamıştır. Bu da çoğu ülkelerde resesyon endişelerine neden olmuştur. Türkiye ekonomisinde ise diğer ülkelerden farklı olarak resesyon yaşamamak için genişletici politikalar devam etmiştir. Türkiye pandemi sürecine bazı makro ekonomik sorunlarla başlamıştır. Yine de salgın ortaya çıktığında genişletici para ve maliye politikası izlenmiş ancak enflasyon yükseldiğinde 2020 sonbaharında faizler yükseltilerek döviz kuru ve enflasyon kontrol altına alınmaya çalışılmıştır. Resesyon endişelerinin ortaya çıkması sonucu hükümet fiyat istikrarını bir kenara bırakarak istihdam, üretim ve yatırıma dayalı genişletici politikalar izlemiş ve Merkez Bankası’ndan bunu beklemiştir. Bu kapsamda Cumhurbaşkanı kararnameleri ile Merkez Bankası başkanları değiştirilmiştir. Merkez bankası araç bağımsızlığını hükümetten bağımsız olarak uygulayamamıştır. Bu çalışmada hükümetin pandemi döneminde uyguladığı programlarla merkez bankasının para politikası kararları karşılaştırılmıştır. Elde edilen bulgular hükümetin merkez bankası politikaları üzerinde etkili olduğunu göstermektedir

Epidemic diseases have affected economies in various periods around the world. The last of these is coronavirus. The disease, which emerged in Wuhan city of China's Hubey province, quickly spread internationally. This disease was quickly declared a global pandemic by the World Health Organization (WHO). The measures taken to prevent the spread of the disease initially created an atmosphere of uncertainty. The resulting period of uncertainty has negatively affected financial markets and the real sector. During the epidemic period, expansionary monetary and fiscal policies were followed to prevent unemployment, prevent production activities from stopping, and maintain the income level of households. On the one hand, governments and on the other hand, central banks have opened the money taps. However, the reduction of measures in the summer months of 2020 revived demand and commodity and energy prices, especially oil, increased. This situation increased inflation in the world and Central Banks began to increase policy rates. This has caused recession concerns in many countries. In the Turkish economy, unlike other countries, expansionary policies have continued to avoid recession. Türkiye started the pandemic process with some macroeconomic problems. Nevertheless, when the epidemic occurred, expansionary monetary and fiscal policy was followed, but when inflation increased, interest rates were increased in the autumn of 2020 and the exchange rate and inflation were tried to be taken under control. As a result of recession concerns, the government put price stability aside and pursued expansionary policies based on employment, production and investment, and expected this from the Central Bank. In this context, the Central Bank presidents were changed by Presidential decrees. The central bank has not been able to implement instrument independence independently of the government. In this study, the programs implemented by the government during the pandemic period were compared with the monetary policy decisions of the central bank. The findings show that the government has an influence on central bank policies.