Bazı Bitki Uçucu Yağlarının Fındıkta Tahripkâr Külleme Hastalığı Etmeni Erysiphe Corylacearum'a Karşı İn Vitro Antifungal Etkinliğinin Belirlenmesi

Abstract

Fındık (Corylus avellana L.) ülkemizin en önemli tarımsal ihraç ürünlerinden biridir. Phyllactinia guttata ve Erysiphe corylacearum’un neden olduğu külleme hastalığı fındıkta son yıllarda üretimi sınırlayan, verim ve kalite kayıplarına neden olan önemli bir hastalık olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma kekik (Thymus vulgaris), nane (Mentha piperita), lavanta (Lavendula officinalis), adaçayı (Salvia officinalis) ve defne (Laurus nobilis) bitki türlerinden elde edilen uçucu yağların Erysiphe corylacearum üzerindeki antifungal etkisini belirlemek amacıyla in vitro koşullarda yürütülmüştür. Uçucu yağlar 5 farklı dozda (1, 2, 4, 6 ve 8 µL/mL) uygulanmış olup uçucu yağların farklı dozlarının konidi çimlenmesini engelleme oranları ve konidi çimlenmesini %50 düzeyinde engelleyen etkili konsantrasyonları (EC50) hesaplanmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen verilere göre uçucu yağlar E. corylacearum konidilerinin çimlenmesini önemli oranda engellemiştir. Kekik uçucu yağının 1 µL/mL dozunda konidi çimlenmesi engelleme oranı %75.30 iken diğer tüm dozlarda %100.00 olarak belirlenmiştir. Nane uçucu yağı için dozlara göre engelleme oranları sırasıyla %63.00, %63.57, %81.72, %100.00 ve %97.50’dir. Lavanta uçucu yağı için ilk üç dozda engelleme oranları sırasıyla %31.88, %60.04 ve %85.98 olup son iki dozda ise %100’dür. Adaçayı uçucu yağının ilk üç dozunda engelleme oranları sırasıyla %37.99, %67.91 ve %93.89 iken son iki dozda %100’dür. Defne uçucu yağı için dozlara göre engelleme oranları ise sırasıyla %55.93, %26.30, %73.33, %87.04 ve %94.44 olarak belirlenmiştir. Uçucu yağların ilk üç dozunda kekik en etkili uçucu yağ olarak belirlenmiştir. Dördüncü doz olan 6 µL/mL dozunda defne haricinde diğer uçucu yağlar %100 etkili iken defne %87.04 oranında etkili bulunmuştur ve istatistiksel olarak farklı grupta yer almıştır. En yüksek doz olan 8 µL/mL dozunda ise tüm uçucu yağlar etkinlik açısından istatistiki olarak aynı grupta yer almışlar ve hepsi yüksek oranda etkili bulunmuşlardır. Uçucu yağların konidi çimlenmesini %50 düzeyinde engelleyen etkili konsantrasyonları (EC50) en düşük kekikte (0.81 µL/mL) tespit edilmiş olup bunu sırasıyla nane (0.88 µL/mL), adaçayı (1.31 µL/mL), lavanta (1.53 µL/mL) ve defne (1.61 µL/mL) izlemiştir.

Hazelnut (Corylus avellana L.) is one of the most important agricultural export products of our country. Powdery mildew disease caused by Phyllactinia guttata and Erysiphe corylacearum has emerged as an important disease that limits production and causes yield and quality losses in hazelnut in recent years. This study was carried out in vitro to determinate the antifungal activity of some essential oils obtain from thyme (Thymus vulgaris), peppermint (Mentha piperita), lavender (Lavendula officinalis), sage (Salvia officinalis) and laurel (Laurus nobilis) on Erysiphe corylacearum. Essential oils were applied in 5 different doses (1, 2, 4, 6 and 8 µL/mL). The rates of inhibition of conidia germination of different doses of essential oils and their effective concentrations (EC50) that inhibited conidia germination by 50% were calculated. According to the data obtained as a result of the study, essential oils significantly inhibited the germination of E. corylacearum conidia. While the rate of inhibition of conidia germination was determined as 75.30% in 1 µL/mL dose of thyme essential oil it was determined as 100.00% in all other doses. Inhibition rates according to doses for peppermint essential oil are 63.00%, 63.57%, 81.72%, 100.00% and 97.50%, respectively. Inhibition rates for lavender essential oil in the first three doses were 31.88%, 60.04% and 85.98%, respectively, and 100% in the last two doses. Inhibition rates in the first three doses of sage essential oil were 37.99%, 67.91% and 93.89%, respectively, while it was 100% in the last two doses. Inhibition rates for laurel essential oil were determined as 55.93%, 26.30%, 73.33%, 87.04% and 94.44%, respectively. Thyme was determined as the most effective essential oil in the first three doses of essential oils. In the fourth dose, 6 µL/mL, other essential oils except laurel were 100% effective, while laurel was found to be 87.04% effective and was statistically in a different group. At the highest dose of 8 µL/mL, all essential oils were statistically in the same group in terms of effectiveness and all of them were found to be highly effective. Effective concentrations of essential oils that inhibit conidia germination by 50% (EC50) was found the lowest in thyme (0.81 µL/mL), followed by peppermint (0.88 µL/mL), sage (1.31 µL/mL), lavender (1.53 µL/mL) and laurel (1.61 µL/mL).