Kentsel Habitat Ağaçları: Ordu Kent Mezarlıkları Örneği

Abstract

Yoğun nüfus baskısı altında sürekli değişim ve dönüşüm halinde olan kentsel peyzajlardaki hızlı habitat kaybı karşısında, var olan yeşil alanların korunmasının önemi artmaktadır. Bununla birlikte yaban hayvanlarının doğal yaşam alanlarının kentleşme ile giderek yok olduğu bilinmektedir. Kentsel Habitat Ağaçları, kentlerde bulunan yaban hayvanları için; barınma, beslenme, üreme gibi ihtiyaçlarını karşıladıkları mikro yaşam alanları oluştururlar. Bu çalışma ile; Ordu Kent merkezinde bulunan Kentsel Habitat Ağaçları’nın mezarlıklar özelinde tespit edilmesi, konumsal olarak dağılımlarının belirlenmesi, sağlık durumlarının ve fiziksel özelliklerinin ortaya konulması, son olarak bir “Kentsel Habitat Ağacı Veri Tabanı” oluşturulması amaçlanmaktadır. Kültürel olarak mezarlık alanları, peyzajın doğallığını yitirdiği kentsel alanlarda, nispeten yerel bitki örtüsünün, buna bağlı olarak biyolojik çeşitliliğin korunduğu alanlardır. Ayrıca kentsel mezarlık alanları birçok canlı için habitat oluşturma işlevi görmektedir. Bu doğrultuda çalışmanın yürütüleceği örnek alan, Ordu ili kent merkezinde bulunan 10 ayrı kentsel mezarlık alanı olarak belirlenmiştir. Habitat ağaçlarının tespiti için öncelikle, daha önce yapılmış olan benzer çalışmalar incelenerek kriterler belirlenmiştir. Arazi çalışmaları aşamasında, GPS cihazı ile habitat ağaçlarının noktasal konumları işaretlenerek, mevcut durumları “Habitat Ağacı Tespit Form”larına işlenmiştir. Elde edilen bu veriler kullanılarak “Habitat Ağacı Veri Tabanı” oluşturulmuştur. Arazi çalışmaları sonucunda tespit edilen habitat ağaçları; bulundukları mezarlık, gövde çapı, tepe tacı genişliği, boy ve sahip oldukları mikro habitat yapıları bakımından incelenmiş, mezarlıklar arasındaki ilişkiler ortaya konulmuştur. 10 ayrı örnek mezarlık alanında gövde çapı en az 40 cm olan, 23 tanesi egzotik 191 tanesi doğal olmak üzere toplam 214 adet habitat ağacı tespit edilmiştir. Habitat ağaçlarının en fazla bulunduğu mezarlık ise 88 adet ağaçla M9 numaralı Şahincili Şehir Mezarlığı’dır. 76 habitat ağacıyla M10 numaralı Güzelyalı Asri Mezarlığı en fazla habitat ağacının bulunduğu ikinci mezarlıktır. 2 birey ile en az habitat ağacı bulunduran mezarlık ise M7 numaralı Karapınar Mezarlığı’dır. Bunlara ek olarak, gövde çapı en az 35 cm olan ağaçlar tespit edilip, “Habitat Ağacı Adayı” olarak kaydedilmiştir. Ordu ili merkezinde yer alan kent mezarlıkları örneğinde yapılan bu çalışma ile, kentsel alanlardaki habitat ağaçlarına ait bilgilerin veri tabanına kaydedilmesi, bu bilgilerin güncel tutulması ve herkes için erişilebilir olmasının önemi ortaya konulmuştur. Bu çalışmanın daha sonra yapılacak olan benzer çalışmalar için yol gösterici olacağı düşünülmektedir. Oluşturulan envanter ile yerel yönetimler karar vericilerin bu habitat ağaçlarını planlama çalışmalarında dikkate almaları da mümkün olacaktır.

The importance of protecting green areas is increasing with the face of habitat loss in urban landscapes that have been transformed due to the dense population. However, the natural habitats of wild animals are gradually disappearing with urbanization. Urban habitat trees are micro-habitats that meet the needs of wild animals in cities, such as shelter, nutrition and reproduction. With this study, it is aimed to determine the urban habitat trees in Ordu city center in the cemeteries, to determine their spatial distribution, to reveal their health status and physical characteristics, and finally to create an "Urban Habitat Tree Database." Culturally, cemeteries are areas where relatively local vegetation and biodiversity are preserved in urban regions where the landscape has lost its naturalness. Additionally, urban cemeteries create habitats for many species. In this direction, 10 urban cemeteries in Ordu city center were selected as sample areas. The criteria were determined by examining similar studies done before in the extraction of habitat trees. During the field studies, the locations of the habitat trees were marked with the GPS device and the current conditions of the trees were recorded on the forms. Finally, the "Habitat Tree Database" was created with these data. Habitat trees were examined in terms of their cemetery, diameter at breast height, crown diameter, height and micro-habitat structures they have, and the relationships between cemeteries were revealed. A total of 214 habitat trees, 23 exotic and 191 natural species, were identified in 10 cemeteries. The cemetery with the highest number of habitat trees is Şahincili Cemetery, with 88 trees. The cemetery with the least habitat tree with 2 individuals is the Karapınar Cemetery. In addition to these, trees with a diameter at breast height of at least 35 cm were identified and recorded as "habitat tree candidate." With this study, the importance of recording the information of habitat trees in urban areas in the database, keeping this information up to date and making it accessible to everyone has been revealed. It is thought that this study will be a guide for similar studies to be conducted in the future. With the inventory created, it will be possible for local governments and decision-makers to consider these habitat trees in their planning studies.