Karikatürlere Göre II. Abdülhamid’in İdari Anlayışına Karşı Muhalefet

Abstract

Bu çalışmada Osmanlı’nın yönetimde yaşamış olduğu modernleşmenin karikatürlerdeki yansıması ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Bu amaçla Alem, Beberuhi, Boşboğaz, Cadaloz, Dalkavuk, Davul, Hayal, Kalem, Karagöz ve Musavver Papağan dergileri kronolojik sıraya tabi tutmaksızın incelenmiştir. Çalışmada önce mizah kavramının tanımı verilmiş olup ardından Osmanlı Devleti’nde mizah basınının doğuşu ve ilk sansür uygulamaları incelenmeye çalışılmıştır. Mizah dergi ve gazetelerin devletin yönetimine karşı eleştirel karikatürler yayınlaması sebebiyle mizah basını kontrol altına alınmış, bu kapsamda basına yönelik sansür uygulama yoluna gidilmiştir. Özellikle Sultan II. Abdülhamid’in tahta geçmesinin ardından padişaha ve saltanata karşı yayınlanan karikatürler iktidarı rahatsız etmiş ve II. Meşrutiyet’in ilanına kadar mizah dergilerin yayınlanmasına izin verilmemiştir. Yönetimde yaşanan modernleşmenin ardından II. Meşrutiyet’in ilanı ile birlikte İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin iktidar üzerindeki gücü incelenmiştir. Mizah dergilerinin sansürsüz olarak yayınlandığı bu dönem Osmanlı Devleti’nin değişen rejimini karikatürlere yansıtmıştır. Nihayetinde modernleşme kavramının göreliliği ve yönetimdeki modernleşmenin ilgili karikatür ögelerinde yönetim ve güncel siyasetin görünümü değerlendirmeye tabi tutulmuştur.

In this study, the reflectıon of the modernization in the Ottoman administration in caricatures has been tried to be revealed. For this purpose, the journals Alem, Beberuhi, Boşboğaz, Cadaloz, Dalkavuk, Davul, Hayal, Kalem, Karagöz and Musavver Papagan were examined without subjecting them to chronological order. In the study, first the definition of the concept of humor was given, and then the birth of the humor press in the Ottoman Empire and the first censorship practices were tried to be examined. Since humor magazines and newspape rs published caricatures critical of the government, the humor press was brought under control, and in this context, censorship was applied to the press. Especially after Sultan II. Abdülhamid’s accession to the trone, the caricatures werw published against the Sultan and the authorisation were disturbed at by this and the publicatıon of humor magazines was not allowed until the poster of the II. Constitutional Monarchy. After the modernization in the administration with the proclamation of the II. Constitutional Monarchy, the power of the Committee of Union and Progress over the government was examined. This period, when humor magazines were published uncensored, reflected the changing regime of the Ottoman Empire in caricatures. Finally, the relativity of the concept of modernization and the appearance of administration and current politics in the related caricature elements of modernization in administration were evaluated.