Xvııı. Yüzyılın İkinci Yarısında Amasya’nın Gündelik Hayatı (Şer’iyye Sicillerine Göre)

Abstract

XVIII. yüzyıl, Osmanlı tarihinde bir değişim ve geçiş dönemi olarak kabul görmekle birlikte hafızalarda Ayanlar Çağı olarak da yer edinmiştir. Bu yüzyılın ikinci yarısında yerel ayan aileleri tarafından yönetilen Amasya’nın gündelik hayatında döneme damgasını vuran değişim ve dönüşümlerin izlerini sürmek mümkün olmuştur. Araştırmanın birinci bölümünde Amasya’nın tarihsel geçmişinden başlayarak genel görünümü, topoğrafyası, mahalleleri, nüfusu ve Amasya halkının gündelik hayatında en çok vakit geçirdiği mekanlar üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, Amasya’da yönetimden sorumlu ehl-i örf ve ehli şer sınıfına mensup kişiler şer’iyye sicillerine yansıdıkları konular bağlamında ele alınmıştır. Üçüncü bölümde özelde ailenin genelde Amasya toplumunun sosyoekonomik yapısı, gündelik hayatın içindeki örgütlenme biçimi ve ekolojik etkilenmeye bağlı olarak bu yapıya etki eden etmenler hakkında değerlendirmeler yapılmıştır. Dördüncü bölümde ise çevre koşullarına bağlı olarak Osmanlı Devleti’nin her bölgesinde meydana gelen ya da gelebilecek olan cinayet, yaralama, gasp, hırsızlık, zina, tecavüz gibi günlük hayatın akışını bozan asayiş ve eşkıyalık olaylarından bahsedilmiştir.

XVIII. century was a period of change and transition in the Ottoman history, as well as the Age of Notables. In the second half of this century, it was possible to trace the changes and transformations that marked the period in the daily life of Amasya, which was ruled by local notable families.In the first part of the research, starting from the historical past of Amasya, the general appearance, topography, neighborhoods, population and the places where the people of Amasya spend most of their time in their daily life are emphasized. In the second part, administration, custom and dissent, are discussed in the context of the issues that are reflected in the sharia registers. In the third chapter, evaluations were made about the socio-economic structure of the Amasya society in general, the family in particular, the organization in daily life and the factors affecting this structure depending on the ecological influence. In the fourth chapter, the incidents of public order and banditry that disrupt the flow of daily life such as murder, injury, extortion, theft, adultery, and rape that occurred or could occur in every region of the Ottoman Empire, depending on the environmental conditions, were mentioned.