Ordu’da Geç Osmanlı Dönemine Ait Sivil Mimarlık Örneği; Paşaoğlu Konağı

Abstract

Konutlar, insanların temel ihtiyaçlarından yalnızca barınmaya hizmet eden mimari oluĢum olmamakla birlikte birçok gereksinimlerin karĢıladığı yapılardır. Tarih öncesi çağlardan itibaren insanoğlunun barınma Ģekli, bulunduğu bölgeye, coğrafi yapısına, iklim Ģartlarına ve sosyo kültürel yapıya göre farklılıklar göstermiĢtir. 19. yüzyıl batılılaĢma hareketleri Osmanlı Konut mimarisi üzerinde birçok değiĢime neden olmuĢtur. Bu değiĢim öncelikle saraylarda baĢlayarak daha sonra, batılı düĢüncelerin benimsenmesiyle birlikte saray ve çevresinden koparak toplumun her alanında hüküm sürmeye baĢlamıĢtır. Bu değiĢim dönemin geleneksel mimari anlayıĢı içerisine geliĢen ve yenilenen Osmanlı konut mimarisi anlayıĢı ile birlikte değiĢen bir hareket olmuĢtur. Bu Avrupai mimarlık akımı barok ve rokoko tarzında yenilikler, canlandırma hareketlerinin kullanılmasıyla birlikte cephelerde baĢlamıĢtır. 1877-79 Osmanlı-Rus savaĢı sonrası Gürcistan‟ın Batum Ģehrinden Orduya gelen, Süleyman PaĢanın oğlu, Hüseyin efendi tarafından 1896 yılında yaptırılan konak sivil mimarinin en güzel ve en gösteriĢli yapılarından biridir. TaĢrada inĢa edilen ve döneminin özelliklerini taĢıyan PaĢaoğlu Konağı batılı tarzda inĢa edilmiĢ ve ilin kültürel etkileĢimini üzerinde barındırmaktadır. PaĢaoğlu Konağı plan, mimari, süsleme özelliklerinin ayrıntılı biçimde ele alınarak değerlendirilip, Sanat Tarihi literatürüne kazandırılmaya çalıĢılmıĢtır.

Houses are not only architectural formations that serve the basic needs of people, but also buildings that meet many needs. Since prehistoric times, the way of shelter of human beings has differed according to the region, geographical structure, climatic conditions and socio-cultural structure. The westernization movements of the 19th century caused many changes on the Ottoman residential architecture. This change first started in the palaces and then, with the adoption of western ideas, it broke away from the palace and its surroundings and started to prevail in all areas of society. This change has been a movement that has changed with the understanding of Ottoman residential architecture, which has developed and renewed into the traditional architectural understanding of the period. This European architectural movement began in the façades with the use of revival movements and innovations in the baroque and rococo style. The mansion, which was built in 1896 by Hüseyin Efendi, the son of Süleyman Pasha, who came to Ordu from Batumi in Georgia after the 1877-79 Ottoman-Russian war, is one of the most beautiful and ostentatious structures of civil architecture. PaĢaoğlu Mansion, which was built in the countryside and has the characteristics of its period, was built in a western style and embodies the cultural interaction of the province. PaĢaoğlu Mansion has been evaluated by considering its plan, architectural and ornamental features in detail, and it has been tried to be brought to the Art History literature.