Belgesel Sinemada Yeni Bir Çağ: Katılımcı Kültür ve Yakınsama Kültürü.

Abstract

Sinema, teknolojik cihazlara ve gelişmelere ihtiyaç duyan bir alan olma özelliği taşımaktadır. Sinema tarihinin ilk gününden bugüne dek varlığını sürdüren belgesel sinema, teknolojik gelişmelere bağlı olarak değişim göstermektedir. Belgesel sinema kısaca kurgu-dışı (non-fiction) sinema olarak ifade edilebilirken net bir tanımı bulunmamaktadır. İçerisinde etkileşim (interaction), kitlesizleştirme (demassification), eş zamanlılık (asekron), yakınsama (convergence) ve katılım (participatory) gibi pek çok özellik bulunan yeni medya ile sinema alanı dijitalleşmiştir. Yeni medya, sinemanın; üretim, dağıtım, pazarlama ve gösterim süreçlerini dijitalleştirerek dijital sinema kavramını ortaya çıkarmıştır. Yeni medya ve dijital sinema, belgesel alanına yeni anlatım ve yapım (üretim) biçimlerinin gelmesini sağlamıştır ve buna bağlı olarak yeni alt türler ortaya çıkmıştır. Etkileşimli belgeseller, ortaya çıkan yeni belgesel türlerindendir ve içerisinde katılımcılık ve yakınsama barındırmaktadır. Medya araçlarının birbirine yakınlaşmasıyla kültür halini alan yakınsama kültürü, katılımcı kültür ve kolektif zekâ ile ilişkilidir. Yakınsama yalnızca medya araçlarındaki fiziksel değişim değil, kullanıcıların zihinlerindeki değişimi de ifade etmektedir. Dijitalleşmeyle birlikte belgesel alanında çağ atlanmıştır ve belgeseller, katılımcı kültür ve yakınsama kültürü özelliklerini barındıracak bir biçimde üretilmeye başlamıştır. Tüm bunların ışığında, Jenkins’in yakınsama kültürü ve katılımcı kültür kuramlarının belgesel alanında incelenmesi amaçlanmaktadır. Ölçüt örneklemle belirlenen filmlerle, katılımcı kültür ve yakınsama kültürü belgesel alanı içerisinde analiz edilmiştir. Çalışmada doküman analiz yöntemi kullanılmıştır. Literatürde katılımcı kültür ve yakınsama kültürünün belgesel alanında incelenmemesi ve Türkçe kaynağın sınırlı olması tezin yeni alanlar açacağını düşündürmektedir.

Cinema is a field that needs technological devices and developments. Documentary cinema, changes depending on technological developments since the first day of cinema history. Documentary cinema does not have the clearest definition, though can be briefly described as non-fiction cinema. The field of cinema has been digitized with the new media, which has many features such as interaction, demassification, simultaneity, convergence and participation. New media, has revealed the concept of digital cinema by digiziting production, distribution, marketing and screening precesses. New media and digital cinema have brought new forms of narration and production to the documentary field, and new subgenres have emerged accordingly. Interactive documentaries that involve participation and convergence are among the emerging new genres. Convergence culture, which becomes a culture with the convergence of media tools, is associated with participatory culture and collective intelligence. Convergence refers not only to the physical change in media, but also to the cahnge in the minds of users. With digitalization, it has step into new age in the field of documentary and documentaries have begun to be produced in a way that will contain the features of participatory culture and convergence culture. In the light of all this, it is aimed to examine Jenkins’ theories of convergence culture and participatory culture in the field of documentary. The participatory culture and the culture of convergence were analyzed within the documentary field, with the films determined by the criterion sample. The document analysis method was used in the study. Makes one think that the thesis will open new areas, not examining participatory culture and convergence culture in the field of documentary limited Turkish source on the literature.